صف در فقه (خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صف
صف: مجموعه‌اى از افراد يا اشياى معمولاً مرتب و كنار هم قرار گرفته؛ خط يا رديفى كه بر اثر ايستادن منظم اشخاص يا اشيا به وجود مى‌آيد.
از احكام آن در باب طهارت و صلات سخن گفته‌اند.
نماز ميّت: در نماز بر ميّت اگر امام زن باشد، با ديگر زنانى كه با او نماز مى‌گزارند در يك صف قرار مى‌گيرد و مقدم بر آنان نمى‌ايستد؛ ليكن در وجوب آن اختلاف است. قول به وجوب به ظاهر كلمات اكثر فقها نسبت داده شده است
[۱] برخى، تقدم امام را مكروه دانسته‌اند
[۲] نماز جماعت: در نماز جماعت، اگر امام مرد باشد و مأمومان متعدد باشند، مأمومان بايد پشت سر امام بايستند
[۳] و بر امام مستحب است نسبت به صف مأمومان در ميانه آن بايستد
[۴] اما اگر امام زن باشد، بنابر قول به جواز امامت زن براى زنان، مأمومان در رديف امام جماعت ـ و نه پشت سر ـ و دو طرف او مى‌ايستند
[۵] در اين صورت، در اينكه ايستادن امام در ميانه مأمومان و عدم تقدّم، واجب و شرط صحّت نماز جماعت است يا نه، بلكه مستحب و ترك آن مكروه مى‌باشد، اختلاف است
[۶] از شرايط صحّت نماز جماعت ـ در فرض مرد بودن مأموم ـ نبودن حايل مانع مشاهده امام بين امام و مأموم است. حايل بودن صف يا صفهاى جلو اشكال ندارد
[۷] در نماز جماعت نبايد بين امام و مأموم، بين مأمومان و نيز بين صفهاى جلو و عقب فاصله زياد و غير متعارف باشد، مگر آنكه ـ در صورت نخست ـ مأموم در صفى باشد كه افراد تا امام متصل به هم اند
[۸] مستحب است در صف نخست نمازجماعت صاحبان فضيلت بايستند
[۹] و جا دادن بچه‌ها در صف اول كراهت دارد
[۱۰] چنان كه ايستادن مأموم در يك صف به تنهايى بدون عذر مكروه است
[۱۱] ايستادن در سمت راست امام در صفها افضل از سمت چپ است؛ چنان كه ايستادن در نزديك‌ترين مكان به امام استحباب دارد.
اعتدال (منظم و مرتب بودن) صفها و پر كردن جاهاى خالى و برابر بودن دوشهاى مأمومان در صف و نيز نزديك بودن صفها به هم (فاصله نبودن ميان آنها، بيش از اندازه نمازگزار در حال سجده) مستحب است
[۱۲] از كسى كه براى نماز گزاردن وارد مسجد شده، ولى نماز جماعت به پايان رسيده، اما صفها به هم نخورده، اذان واقامه ساقط است
[۱۳] ( نماز جماعت)
---------------------------------------------------------------
[۱۴] كشف اللثام، ج۲، ص۳۲۳.
[۱۵] جواهرالكلام، ج ۱۲، ص۲۵.
[۱۶] جواهرالكلام، ج۱۳، ص۲۴۷.
[۱۷] العروة الوثقى، ج۳، ص۱۹۵.
[۱۸] جواهر الكلام، ج۱۳، ص۲۵۴.
[۱۹] تذكرة الفقهاء، ج۴، ص۲۳۷؛ مستند العروة (الصلاة) ۵ قسم، ج۲، ص۴۵۹.
[۲۰] جواهر الكلام، ج۱۳، ص۱۵۴.
[۲۱] جواهر الكلام، ج۱۳، ص۱۷۱ ؛ العروة الوثقى، ج۳، ص۱۴۱ ـ ۱۴۲.
[۲۲] جواهر الكلام، ج۱۳، ص۲۶۴.
[۲۳] جواهر الكلام، ج۱۳، ص۲۶۶.
[۲۴] جواهر الكلام، ج۱۳، ص۲۶۷.
[۲۵] العروة الوثقى، ج۳، ص۱۹۵.
[۲۶] جواهر الكلام، ج۹، ص۴۱.
