ضبط
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضبط غالب نبودن
فراموشی و
سهو بر یادسپاری می‌باشد.
ضبط عبارت است از غالب نبودن فراموشی و سهو بر یادسپاری اشیا و مطالب در
ذهن .
از آن در
علم درایه و به مناسبت در
فقه در بابهای
اجتهاد و
تقلید و
قضاء سخن گفته‌اند.
از شرایط قبول قول راوی، علاوه بر مورد
وثوق بودن، ضابط بودن او است
برخی متأخران متعرض این شرط نشده‌اند. بعضی علت ذکر نکردن آن را بی نیازی به آن با ذکر وصف عدالت دانسته‌اند؛ چه آن‌که
عدالت مانع از این می‌شود که راوی روایت غیر مضبوط را نقل کند. برخی گفته‌اند:عنوان ثقه در توصیف راوی در علم درایه به معنای عادل و ضابط بودن راوی است؛
چون راوی‌ای که ضابط نیست، اطمینان به نقل وی پیدا نمی‌شود و مورد وثوق نخواهد بود. بعضی گفته‌اند:عنوان ثقه تنها بر ضابط بودن راوی دلالت دارد نه عدالت او
به تصریح جمعی از فقها از شرایط قاضی ضابط بودن است. بنابر این، چنانچه نسیان بر فردی غالب باشد، شایستگی منصب
قضاوت را ندارد.
بسیاری از فقها این شرط را ذکر نکرده‌اند؛
بلکه برخی شرط عدالت را کافی دانسته و گفته‌اند:با وجود شرط عدالت نیازی به شرط ضابط بودن نیست؛ زیرا عدالت مانع قضاوت می‌شود مگر در قلمرو آنچه را که ضبط کرده است؛ هرچند به نوشتن و مانند آن.
برخی نیز گفته‌اند:ضبط
حکم واقعه‌ای خاص که می‌خواهد آن را قضاوت کند، شرط است نه ضابط بودن به نحو مطلق.
بعضی معاصران اشتراط ضابط بودن به نحو مطلق را مطابق
احتیاط دانسته‌اند.
برخی، در
مرجع تقلید ، کمتر نبودن ضبط او از حدّ متعارف را از شرایط وی بر شمرده‌اند.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، ص۱۳۴، برگرفته از مقاله«ضبط».
