ظن شأنی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ظن داراى شأنيتِ تحقّق را ظن شأنی می‌گویند.
ظن شأنى، مقابل
ظن فعلى بوده و به ظنى گفته مي شود که بالفعل و در
زمان حاضر در شخص و يا اشخاص وجود ندارد؛ يعنى نفس شخص به
صفت ظن متصف نشده است، اما اسباب و شرايط حصول چنين صفتى در خارج آماده است ـ زمينه و شأنيت پيدايش ظن در شخص وجود دارد ـ به گونه‌اى که اگر به اين اسباب توجه کند براى او ظن پديد مى‌آيد.
مثل اين که اماره‌اى بر
وجوب نماز جمعه وجود دارد که اگر شخص
مجتهد به آن توجه کند، صفت ظن به وجوب نماز جمعه در او ايجاد مى‌گردد، چه براى اشخاص ديگر ظن آور باشد، چه نباشد.
در بعضى از کتاب‌هاى اصولى، ظن شأني، مترادف با
ظن نوعى دانسته شده است؛ طبق اين نظر، ظن شأنى ظنى است که شأنيت ايجاد آن، در نوع مردم فراهم باشد. اما بنا به تعريف بالا، ظن شأنى هم مى تواند در مورد شخص خاص باشد و هم درباره نوع مردم.
عراقي، ضياء الدين، نهاية الافکار، ج۳، ص۸۹.
محمدي، علي، شرح اصول فقه، ج۳، ص۲۱.
مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۲، ص۱۳۷.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
