• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبرت از اصحاب فیل (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



خداوند متعال، در ماجراى اصحاب فيل و هلاكت آنان به‌وسيله سنگ‌ريزه‌هاى پرندگان، جلوه‌ای از قدرت خود را نمایان ساخت تا برای همه انسان‌ها مایه عبرت باشد.



ماجراى اصحاب فيل و هلاكت آنان به‌وسيله سنگ‌ريزه‌هاى پرندگان، مايه عبرت و دقت همه انسان‌هاست:

• «أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ؛ آيا نديدى پروردگارت با فيل سواران (= لشکر ابرهه که براى نابودى کعبه آمده بودند) چه کرد؟!».

۱.۱ - عظمت قدرت الهی

اصحاب فیل با تمام شوکت و قدرت آمده بودند تا خانه‌ خدا را ویران سازند و خداوند با لشکری به ظاهر بسیار کوچک و ناچیز، آنها را درهم کوبید؛ پس فیل‌ها را با پرنده‌های کوچک و سلاح‌های پیشرفته آن روز را با سنگ‌ریزه از کار انداخت تا ضعف و ناتوانی این انسان مغرور و خیره‌سر را در برابر قدرت الهی ظاهر و آشکار سازد.

• «أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ؛ آيا نقشه آنها را در ضلالت و تباهى قرار نداد؟!».
• «وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ؛ و بر سر آنها پرندگانى را گروه گروه فرستاد».

۱.۲ - مراد از «أَبَابِيلَ»

(ابابیل) برخلاف آنچه در زبان‌هاى مشهور است، نام آن پرنده نبود؛ بلکه معنى وصفى دارد، بعضى آن را به معنى جماعات متفرقه دانسته‌اند، به این معنى که پرندگان مزبور (گروه، گروه) از هر طرف به سوى لشکر فیل آمدند. این کلمه معنى جمعى دارد که بعضى مفرد آن را ابابله به معنى گروهى از پرندگان یا اسب‌ها و شتران دانسته‌اند، و بعضى مى‌گویند جمعى است که مفرد از جنس خود ندارد.

• «تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ؛ که با سنگ‌هاى کوچکى آنان را هدف قرار مى‌دادند».

۱.۳ - مراد از «سجیل»

"سجیل" در لغت آمیخته‌ای از سنگ و گل را گفته‌اند؛ فلذا اصل آن فارسی بوده که معرب (تبدیل به عربی) شده است. و در رابطه با سنگ‌هایی که بر سر اصحاب فیل بارید، دو مطلب هست:
ــ یک. آن سنگ‌ها به هر که اصابت می‌کرده، بدنش را سوراخ نموده و می‌کشت.
ــ دو. با باریدن آن سنگ‌ها میان لشکر ابرهه مرض حصبه و آبله پیدا شد که عده‌ای به حالت مرض به زمین افتادند و برخی مردند. این جریان موجب فرار آنها شده و نتوانستند در آنجا بمانند.

چنان‌که در شرح این ماجرا از تواریخ و تفاسیر و روایات نقل کردیم، هر یک از این پرندگان کوچک سه سنگ‌ریزه به اندازه نخود یا کوچک‌تر با خود داشتند، که یکى را با منقار و دو تا را با پاهاى خویش حمل مى‌کردند، و این سنگ‌هاى کوچک بر هر کس فرود مى‌آمد، او را از هم متلاشى مى‌ساخت!


۱. فیل/سوره۱۰۵، آيه۱.    
۲. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۳۳۵، ذیل آیه.    
۳. فیل/سوره۱۰۵، آيه۲.    
۴. فیل/سوره۱۰۵، آيه۳.    
۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۳۳۶ ۳۳۷، ذیل آیه.    
۶. فیل/سوره۱۰۵، آيه۴.    
۷. مفردات فی غریب القرآن، راغب اصفهانی، ج۱، ص۲۲۴.    
۸. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۳۳۷، ذیل آیه.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «عبرت از اصحاب فیل».    



جعبه ابزار