عرض (خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَرض: پهنا؛ مقابل طول.
از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، اطعمه و اشربه و قصاص سخن گفتهاند.
به قول مشهور، به آبى كه عرض، طول و عمق آن، هر كدام سه وجب و نيم باشد، آب كر گويند.
[۱] حدّ واجب شستن صورت در وضو از جهت پهنا مقدارى است كه بين انگشت شصت و وسط قرار مىگيرد
[۲] .
به قول مشهور، در وضو در مسح سر و پا از جهت عرض، مسماى مسح ـ هرچند به اندازه يك انگشت ـ كفايت مىكند؛ ليكن مستحب است مسح سر با سه انگشت بسته و مسح پا با كف دست صورت گيرد.
[۳] مقدار واجب در عرض و طول ازار، از اجزاى واجب كفن آن است كه بدن را ـ هرچند با دوختن ـ بپوشاند؛ ليكن مستحب است عرض آن به گونهاى باشد كه يك طرف آن روى طرف ديگر قرار گيرد و طولش نيز به اندازهاى باشد كه بتوان از جانب سر و پا آن را بست.
[۴] برخى مقدار يادشده در طول و عرض را واجب دانستهاند.
[۵] از آداب خاك سپارى ميّت زن، گذاشتن جنازه در سمت قبله و سپس داخل كردن آن به صورت عرضى است.
[۶] از آداب مسواك زدن، مسواك زدن دندانها به صورت عرضى است.
[۷] به قول مشهور، در قصاص جراحت رعايت برابرى جراحت تنها از جهت طول و عرض آن لازم است؛ ليكن از جهت عمق لازم نيست.
[۸] برخى همسانى از جهت عمق را نيز تا حدّ ممكن لازم دانستهاند.
[۹] [۱۰] جواهر الكلام، ج۱، ص۱۷۲ ـ ۱۷۳.
[۱۱] جواهر الكلام، ج۲، ص۱۳۸.
[۱۲] الحدائق الناضرة، ج۲، ص۲۹۴؛ جواهر الكلام، ج۲، ص۱۷۰ ـ ۱۷۳؛ جواهر الكلام، ج۲، ص۲۱۱ ـ ۲۱۴؛ العروة الوثقى، ج۱، ص۳۶۴ ـ ۳۶۶.
[۱۳] الروضة البهية، ج۱، ص۴۱۵؛ جواهر الكلام، ج۴، ص۱۶۷؛
[۱۴] رياض المسائل، ج۲، ص۱۷۰.
[۱۵] العروة الوثقى، ج۲، ص۱۱۹؛ جواهر الكلام، ج۴، ص۲۸۳.
[۱۶] منتهى المطلب، ج۱، ص۲۹۰؛ جامع المقاصد، ج۱، ص۲۲۸.
[۱۷] مسالك الافهام، ج۱۵، ص۲۷۲.
[۱۸] مهذب الاحكام، ج۲۹، ص۱۰.