عمل خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عمل، به كار می‌شود.
به گفته برخى لغويان، عمل عبارت است از هر كارى كه از روى قصد انجام گيرد و از نظرگستره اخص از «فعل» است؛ زيرا فعل بر كار بدون قصد نيز اطلاق مى‌شود.
[۱] به گفته برخى ديگر، عمل به كارى گفته مى‌شود كه از روى عقل و انديشه باشد؛ از اين رو، قرين علم قرار مى‌گيرد؛ ليكن فعل اعم است.
[۲] عمل دو گونه است: عمل جوارحى كه با اعضاى بدن انجام مى‌شود، مانند نماز و روزه و عمل جوانحى كه منشأ آن روح و قلب آدمى است، مانند نيّت، عقيده و حب و بغض.
[۳] از آن در همه ابواب فقه سخن گفته‌اند.
حكم تكليفى: عمل موضوع احكام تكليفى پنج گانه است. عملى كه شارع مقدس آن را به گونه حتم و الزام از مكلّف خواسته است، عمل واجب و عملى كه شارع آن را محبوب و مطلوب معرفى كرده، اما به گونه حتم و الزام نخواسته است، عمل مستحب، و عملى كه شارع ترك آن را به گونه حتم و الزام خواسته است، حرام، و عملى كه ترك آن را بدون الزام خواسته است، عمل مكروه، و عملى كه شارع، مكلّف را ميان انجام دادن و ترك مخيّر كرده، عمل مباح است.
ثواب و عقاب: خداوند بر اعمالى كه مكلّف انجام مى‌دهد، پاداش و جزا مى‌دهد؛ بر طاعت‌ها، پاداش نيك و ثواب تفضل مى‌كند و بر معاصى و گناهان كيفر و عذاب مى‌دهد، مگر آنكه گناهكار از گناه خويش توبه كند و يا عفو و بخشش الهى شامل او شود.
حكم وضعى: عمل به لحاظ حكم وضعى به صحّت و فساد متصف مى‌شود.
عمل و عقود: برخى عقود بر پايه عمل بنا شده‌اند، مانند اجاره بر اعمال، مضاربه، مساقات و مزارعه. در اين نوع عقود، عمل از اركان آن به شمار مى‌رود.
[۴] المفردات(راغب)، واژه «عمل».
[۵] اقرب الموارد، واژه «عمل».
[۶] مدارك العروة، ج۴، ص۳۸۶ .
