• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غدیر از منظر امیرالمومنین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات ‌الهی و روایات بیان ­شده توسط پیامبر(ص) درمورد امامت و ولایت علی(ع) و فضائل آن حضرت بی ­شمار است بطوری که صحابه و غیر­صحابی و دوست ودشمن روایت کننده این احادیث هستند. در این بین اهل‌بیت‌(ع) به عنوان خاندان رسول خدا(ص) ومدافعین اصلی به بیان حقائق در صحنه ­های مختلف پرداخته­ اند.




امیرالمومنین(ع) بارها در طول زندگی خود به این حدیث پیامبر(ص) در برابر دوست و دشمن در مورد حق الهی خویش احتجاج و استدلال نموده­است که به چند نمونه اشاره می­کنیم.
۱.امیرالمومنین(ع) فرمود: رسول الله(ص) به من فرمود که بین مردم این جملات را بگویم: آگاه باشید، هرکس در اجر اجیرش ظلم کند، براوست لعنت خداوند و هرکس به غیر از مولایش ولایت بپذیرد، براوست لعنت خداوند و هرکس که به پدرانش دشنام گوید، براوست لعنت خداوند. عمر به علی(ع) آیا اینها تفسیر هم دارد. علی(ع) فرمود: خداوند و رسولش داناتر هستند. در این حال عمر و دیگر صحابه نزد رسول الله (ص) رفتند و از او جویای تفسیر مطالب مذکور شدند. پیامبر(ص) فرمود: امر کردم که بگوید: آگاه باشید، هرکس در اجر اجیرش ظلم کند،براوست لعنت خداوند؛ زیرا خداوند فرموده­است: بگو که اجری نمی­خواهم مگر دوستی با نزدیکانم.
[۱] سوره شوری، آیه ۲۳

پس لعنت خداوند برای هرکس که به ما ظلم کند،امر کردم که بگوید: آگاه باشید، هر کس به غیر از مولایش ولایت بپذیرد، بر اوست لعنت خداوند زیرا خداوند فرمود: نبی سزاوارتر است از مومنین به خودشان
[۲] سوره احزاب، آیه ۶
و هر کس که من مولای او هستم علی مولای اوست. پس لعنت خداوند بر کسی که ولایت غیر از علی(ع) را بپذیرد امر نمودم که بگوید: هرکس که به پدرانش دشنام گوید، بر اوست لعنت خداوند. من خداوند و شما راشاهد می­گیرم بر اینکه من و علی پدران مومنین هستیم پس لعنت خداوند بر کسی است که به یکی از ما دشنام بگوید. زمانی که صحابه از نزد پیامبر(ص) خارج شدند، عمر گفت: ای اصحاب پیامبر(ص)، رسول الله مانند امروز نه در مثل غدیر و نه غیر آن در ولایت برای علی(ع) تأکید نکرد. خباب بن الارت می­گوید ، این حدیث نوزده روز قبل از وفات پیامبر(ص) بوده­است.
[۳] مجلسى، محمد باقر ؛ بحار الأنوار، بيروت -لبنان، مؤسسة الوفاء ، ۱۴۰۴ هـ ق‏، ج ۲۲، ص۴۸۹




۲. یک هفته بعد از وفات رسول الله(ص) امیرالمومنین علی(ع) قرآن را جمع آوری نمود و به مسجد آمدند وبرای مردم خطبه­ای خواند که در ضمن آن به فضائل و روایات پیامبر(ص) اشاره نمود و فرمود: در غدیرخم امر نمود تا چیزی شبیه منبر درست کنند و سپس بالای آن قرار گرفت در حالی که بازوی من را گرفته بود باصدای بلند در آن مجلس فرمود:هر کس که من مولای اوهستم، علی مولای اوست.
[۴] كلينى، محمد بن يعقوب؛ الكافي، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۳۶۵ ش‏، ج ۸، ص ۲۷




۳. بعد از حمله به بیت وحی و آتش زدن و آسیب رساندن به فاطمه(س)، امیرالمومنین(ع) را به مسجد کشاندند تا بیعت اجباری با ابوبکر را انجام دهد.امیرلمومنین(ع) فرمود: اگر بیعت نکنم چه می­کنید.گفتند: تو را می­کشیم. علی(ع) پاسخ داد که اینک بنده خدا و برادر رسول خدا را کشته­اید. آن منافقین عنوان برادر را انکار کردند و حضرت بعد از انکار ایشان مهاجرین و انصار را قسم داد که آیا از رسول الله(ص) نشنیده­اید که فرمود: روز غدیرخم چنین فرمود و...
[۵] هلالى كوفى، ‏سليم بن قيس؛ كتاب سليم بن قيس، قم ، انتشارات الهاد، ۱۴۱۵ هـ ‏ق، ص ۵۸۸
زید بن ارقم نقل می­کنند که امیرالمومنین (ع) مردم را قسم داد که هر کسی که از پیامبر(ص) این حدیث( من کنت مولاه فعلی مولاه ...) را شنیده است، بلند شود و دوازده نفر از بدریون ایستادند ولی من بلند نشدم و مورد نفرین ان حضرت قرار گرفتم و کورشدم.
[۶] طبرسى، ابو منصور احمد بن على ؛ الإحتجاج،مشهد مقدس، نشر مرتضى ، ۱۴۰۳ هـ ق ،ج ۱، ص‏۷۴




۴. وقتی عمر بن خطاب برای رهبری پس از خود شش نفر از اصحاب (امیرالمومنین علی(ع)، عثمان بن عفان،زبير بن العوام و طلحة بن عبيد الله و عبد الرحمن بن عوف و سعد بن أبي وقاص) را معرفی نمود تا رهبر آینده را تعیین کنند، امیرالمومنین علی(ع) در آن موقعیت از حق خویش دفاع نمود و بار دیگر با بسیاری دیگر از فضائل خویش، این حدیث را گوشزد کرد که همگی به آن اعتراف داشتند. فرمود: ...آیا در میان شما(پنج تن از اصحاب شوری) کسی هست که پیامبر(ص) در روز غدیر او را به امر خداوند نصب کرده باشد وفرموده باشد: هرکه من مولای او هستم، علی مولای اوست. گفتند، نه.
[۷] همان ، ج ۱ ، ص ۱۳۴




۵. در زمان خلافت عثمان، بسیاری از مهاجرین و انصار در مسجد از فضائل خود و یا قوم خود می­گفت.پس از مدتی از امیرالمومنین(ع) خواستند تا او نیز از فضائل خویش بگوید.ایشان نیز به آیات نازل شده و روایات رسول الله(ص) در مورد خویش و اهل‌بیت(ع) سخن گفت و فرمود:...و با انتصاب من در غدیرخم برای مردم، ولایت را همانند نماز و زکات و حج برایشان روشن نمود.انگاه خطبه خواند و فرمود: ای مردم! آیا
می­دانید که خداوند مولای من است و من مولای مومنان هستم و من به آنها از خودشان سزاوارترم؟
گفتند: بله ای رسول خدا(ص). پس فرمود: برخیز یا علی برخاستم که فرمود: هرکس که من مولای او هستم، علی مولای اوست.خدایا! پیروانش را یاور باش ودشمنانش را دشمن باش. سلمان برخاست و گفت چگونه ولایتی؟ فرمود: ولایتی همچون ولایت من.
[۸] همان، ج۱، ص ۱۴۷
این روایت در جنگ صفین نیز وارد شده­است.
[۹] هلالى كوفى، ‏سليم بن قيس؛ پیشین، ص ۷۵۷




۶. ایاس ضبی از پدرش نقل می­کند که باامیرالمومنین(ع) در جنگ جمل حضور داشته­است.امیرالمومنین(ع) به طلحة یادآور می­شود که آیا از پیامبر(ص) نشنیدی که فرمود: هرکسی که من مولای او هستم، علی(ع) مولای اوست. طلحه گفت :آری.امیرالمومنین فرمود پس چرا با من جنگ می­کنی؟ طلحة گفت : یاد آن حدیث نبودم.
[۱۰] الحاكم النيسابوري، محمد بن عبدالله أبوعبدالله؛ المستدرك على الصحيحين، بيروت، دار الكتب العلمية،۱۴۱۱هـ ق – ۱۹۹۰م ،الطبعة الاولی ، ، ج۳،ص ۴۱۹




۷.جابر بن عبدالله انصاری می­گوید: امیرالمومنین(ع) در صحبتی که با مردم داشتند،فرمودند: ای مردم، جلوی شما چهارتن از اصحاب رسول الله(ص) هستند ( انس بن مالک ، براء بن عازب
انصاری، اشعث بن قیس کندی، خالد بن یزید بجلی) سپس به آنها رو کرد و فرمود: ای انس اگر این ح دیث(من کنت مولاه فعلی مولاه) را از رسول الله(ص) شنیده باشی و امروز به ولایت من شهادت ندهی به بیماری برص مبتلی شوی. اما تو ای اشعث اگر....کور شوی. واما تو ای خالد ...نمیری مگر به مرگ جاهلیت. اما تو ای براء...نمیری مگر در جائی که از انجا هجرت نموده­ای. جابر در ادامه می­گوید این نفرینها برای ایشان حادث شد. انس به بیماری برص مبتلی شد که با عمامه هم نمیتوانست آن را بپوشاند. اشعث کور شد . خالد در خانه­اش مرد و قبیله کنده به رسم جاهلیت در خانه­اش شتر و گوسفندان را می­کشتند. براء نیز استاندار معاویه در یمن شد(که از آن شهر هجرت کرده بود) و درآنجا مرد.
[۱۱] صدوق، محمد بن علی بن الحسین ؛ الأمالي،انتشارات كتابخانه اسلاميه، ۱۳۶۲ ش، ص ۱۲۲




۸.در میدان کوفه به نام رحبه، امیرالمومنین(ع) مردم را قسم داد به اینکه هر کس از پیامبر(ص) حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه را شنیده­است بایستد. که تعدادی از مهاجرین و انصار بپا خواستند اما زید بن ارقم و انس بن مالک قیام نکردند و مورد نفرین حضرت واقع شدند.
[۱۲] مجلسى، محمد باقر ؛ پیشین، ج۳۷، ص ۲۰۰ومفيد، محمد بن محمد بن نعمان، الإرشاد، قم،انتشارات كنگره جهانى شيخ مفيد ، ۱۴۱۳ هـ ق، ج۱، ص۳۵۱و ۳۵۲

۹. عده­ای نزد امیرالمومنی(ع) آمدند و گفتند:السلام علیک یا مولانا. حضرت فرمود چگونه من مولای شما باشم در حالی شما قومی از عرب هستید؟ گفتند:ما در روز غدیرخم از رسول‌الله(ص) شنیدیم که فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه.
[۱۳] اربلی، على بن عيسى؛ كشف الغمة، تبریز، چاپ مكتبة بنى هاشمى ، ۱۳۸۱ هـ ق، ج۱، ص ۲۹۸



 
۱. سوره شوری، آیه ۲۳
۲. سوره احزاب، آیه ۶
۳. مجلسى، محمد باقر ؛ بحار الأنوار، بيروت -لبنان، مؤسسة الوفاء ، ۱۴۰۴ هـ ق‏، ج ۲۲، ص۴۸۹
۴. كلينى، محمد بن يعقوب؛ الكافي، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۳۶۵ ش‏، ج ۸، ص ۲۷
۵. هلالى كوفى، ‏سليم بن قيس؛ كتاب سليم بن قيس، قم ، انتشارات الهاد، ۱۴۱۵ هـ ‏ق، ص ۵۸۸
۶. طبرسى، ابو منصور احمد بن على ؛ الإحتجاج،مشهد مقدس، نشر مرتضى ، ۱۴۰۳ هـ ق ،ج ۱، ص‏۷۴
۷. همان ، ج ۱ ، ص ۱۳۴
۸. همان، ج۱، ص ۱۴۷
۹. هلالى كوفى، ‏سليم بن قيس؛ پیشین، ص ۷۵۷
۱۰. الحاكم النيسابوري، محمد بن عبدالله أبوعبدالله؛ المستدرك على الصحيحين، بيروت، دار الكتب العلمية،۱۴۱۱هـ ق – ۱۹۹۰م ،الطبعة الاولی ، ، ج۳،ص ۴۱۹
۱۱. صدوق، محمد بن علی بن الحسین ؛ الأمالي،انتشارات كتابخانه اسلاميه، ۱۳۶۲ ش، ص ۱۲۲
۱۲. مجلسى، محمد باقر ؛ پیشین، ج۳۷، ص ۲۰۰ومفيد، محمد بن محمد بن نعمان، الإرشاد، قم،انتشارات كنگره جهانى شيخ مفيد ، ۱۴۱۳ هـ ق، ج۱، ص۳۵۱و ۳۵۲
۱۳. اربلی، على بن عيسى؛ كشف الغمة، تبریز، چاپ مكتبة بنى هاشمى ، ۱۳۸۱ هـ ق، ج۱، ص ۲۹۸




سایت پژوهه     سید حسین میرنورالهی





جعبه ابزار