غرور (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَرور (به فتح غين) از
واژگان قرآن کریم به معنای فريب دهنده است.
غَرور:
به معنای فريب دهنده است.
راغب گفته: غرور هر آن چيزى است كه انسان را فريب دهد از
مال،
جاه،
شهوت و شيطان.
گاهى آن‌را
شیطان تفسير كرده‌اند، كه اخبث فريبكاران است:
(فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ) «زندگى دنيا شما را فريب ندهد و شيطان شما را به
خدا جرى نكند».
در
اقرب الموارد گويد: «ما غَرَّكَ بِفُلانٍ»،
يعنى: چطور بر او جرئت كردى؟
غَرور به فتح اول سه بار در
قرآن آمده و مراد از آن شيطان يا هر فريبنده است.
به مواردی از
غَرور که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ) (مبادا شيطان فريبكار شما را نسبت به
کَرَم خدا فريب دهد و مغرور سازد)
(وَ غَرَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ) (و شيطان فريبكار شما را در برابر فرمان خداوند فريب داد.)
على هذا بهتر است
(غَرَّكُمْ) را در اين
آیات به مناسبت «باء» جرئت معنى كنيم.
يعنى: «اى انسان چه چيز تو را بر
عصیان پروردگار كريمت جرى كرد؟»
بنابر آن‌كه از اقرب الموارد نقل شد،
(غَرَّكَ) در معنى لازم به كار رفته كه
جرئت باشد، زيرا لازمه فريفته شدن جرئت به خداست. آمدن لفظ «ربك» و «الكريم» براى اتمام
حجّت است، يعنى: نمی‌بايست به آن‌كه پرورش دهنده تو و تواناست مخالفت كنى. اين‌كه گفته‌اند: آمدن
(الْكَرِيمِ) تلقين جواب از جانب خداست، يعنى كرمت مرا مغرور كرد، ظاهرا مطلب صحيحى نيست.
(و زندگى دنيا، چيزى جز مايه فريب نيست.)
(إِنِ الْكافِرُونَ إِلَّا فِي غُرُورٍ) «نيستند
کفّار مگر در فريفته شدن.»
در اين آیه هم ممكن است
غُرور به ضم اول مصدر از براى
مفعول باشد، يعنى: «زندگى دنيا جز متاع فريفته شدن نيست». يا از براى
فاعل يعنى: «متاع فريبنده».
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «غرور»، ج۵، ص۹۲.
