• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فتل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




فَتَل (به فتح فاء و فتح تاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای تابيدن است و دو بار در نهج البلاغه تکرار شده است.



فَتَل به معنای تابيدن است. فتیل هم به معنای تابیده است. «فتل وجهه عنهم: صرفه»


امیرالمومنین (علیه‌السلام) در خطبه ی شقشقیه درباره عثمان و خلافكاريهاى او فرموده: «الى ان انتكث عليه فتله و اجهز عليه عمله و كبت به بطنته» «عاقبت بافته‌هايش (براى استحكام خلافت) پنبه شد، و كردار ناشايستش كارش را تباه ساخت و سرانجام شکم خوارگی و ثروت اندوزی، براى ابد نابودش ساخت.» (شرح‌های خطبه: )
جایی دیگر در خطبه غرّاء در مقام نصیحت می‌فرماید: «فاتّقوا الله تقيّة ذى لبّ... لم تفتله فاتلات الغرور و لم تعم عليه مشتبهات الامور» فتل در اينجا به معنى برگرداندن است؛ «فتل وجهه عنهم: صرفه» «فريب آنچه انسان را مغرور مى‌كند و از راه منصرف مى‌سازد، نخورده، امور مشتبه بر او مخفى نگشته» (شرح‌های خطبه: )


از این ماده دو مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۱.    
۲. النجم طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۴۳۹.    
۳. النجم طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۴۳۹.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۴، خطبه۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۳۰، خطبه۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹، خطبه۳.    
۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹، خطبه۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۶۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۹۷.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۹۷.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۵۶، خطبه۸۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۱۳۸، خطبه۸۱.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۲، خطبه۸۳.    
۱۶. النجم طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۴۳۹.    
۱۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۷، خطبه۸۳.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۴۲.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۴۷.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۴۰۸.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۶.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۴، خطبه۳.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۵۶، خطبه۸۲.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «فتل»، ج۲، ص۸۰۱.    






جعبه ابزار