فدک پس از خلافت امام علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فدک دهکده‌ایست در
حجاز، و در نزدیکی
مدینه واقع شده است که
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آنرا به
حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) بخشیده بود ولی متصدیان
خلافت آنرا از حضرت گرفتند. برخی
شبهه کرده‌اند که چرا
حضرت علی (علیه‌السّلام) بعد از به دست گرفتن
حکومت، فدک را بر نگرداند؟ در این‌جا پاسخ این شبهه را بررسی خواهیم کرد.
حضرت علی (علیه‌السّلام) به خاطر جو ناسالمی که توسط خلفای پیشین فراهم شده بود و در جامعه بسیاری از بدعت‌ها جای سنت‌ها را گرفته بود و بسیاری از حقایق اسلامی دستخوش تغییر شده بود، احساس نمود که اگر چنان که بخواهد ناهمواری‌های گذشته را اصلاح نماید و بدعت‌ها را برگرداند جامعه آن روز تاب تحمل آن را ندارند.
امام شافعی در
کتاب الام از
وهب بن کیسان نقل می‌کند:
کلّ سنن رسول اللّه قد غیّرت حتی الصلاة.
یعنی تمام
سنت و
شریعت پیامبر گرامی حتی
نماز هم تغییر یافته است
امام مالک از جدش مالک نقل می‌کند که گفته:
ما اعرف شیئاً مما ادرکت الناس الا النداء بالصلاة.
از مردم جز دعوت به نماز، چیزی را نمی‌بینم.
حسن بصری از علما و فقهای بزرگ
اهل‌سنت می‌گوید:
لو خرج علیکم اصحاب رسول اللّه ما عَرَفوا منکم الاّ قبلکتم.
اگر
صحابه پیامبر به میان شما بیاید از
اسلام شما جز این‌که به طرف
قبله می‌ایستید چیز دیگری مشاهده نخواهد کرد.
از همین‌رو است طبق روایت
بخاری در
صحیح خود از
عمران بن حصین صحابی پیامبر که در
بصره وقتی پشت سر
علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) نماز می‌خواند، می‌گوید: نماز علی یادآور نمازی است که با پیامبر گرامی به جای می‌آوردیم.
عن عمران بن حُصین قال: صلّی مع علی بالبصرة فقال: ذَکَّرنا هذا الرجل صلاة کنّا نصلّیها مع رسول اللّه صلی اللّه علیه وسلم.
و مشابه این روایت را از
مطرف بن عبداللّه نقل می‌کند که می‌گوید:
صلیت خلف علی بن ابی طالب انا وعمران بن حصین فکان اذا سجد کبر واذا رفع راسه کبر واذا نهض من الرکعتین کبر فلما قضی الصلوات اخذ بیدی عمران بن حصین فقال: لقد ذکّرنی هذا صلاة محمد صلی اللّه علیه وسلم او قال: لقد صلّی بنا صلواة محمد صلی اللّه علیه وسلم.
و در
صحیح مسلم آمده:
عن مُطَرِّف قال: صلیت انا وعِمران بن حُصین خلف علی بن ابی طالب فکان اذا سجد کبر واذا نهض من الرکعتین کبر فلما انصرفنا من الصلاة قال: اخذ عمران بیدی، ثم قال: لقد صلی بنا هذا صلاة محمد صلی اللّه علیه وسلم او قال: قد ذکّرنی هذا صلاة محمد صلی اللّه علیه وسلم.
با توجه به نکات یاد شده معلوم می‌شود که در اثر انحراف جامعه اسلامی از مسیر خود و کنار گذاشتن
خلیفه و جانشین بحق پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و روی کار آمدن کسانی که صلاحیت نداشتند، چه مشکلاتی بر سر شریعت اسلام آمده است.
و علی (علیه‌السّلام) احساس نمود که اگر چنان‌که بخواهد ناهمواری‌های گذشته اصلاح نماید و بدعت‌ها را برگرداند جامعه آن روز تاب تحمل آن را ندارند.
به عنوان نمونه:
نماز تراویح که توسط
خلیفه دوم تاسیس شد و بنا به نقل بخاری
عمر با صراحت گفت:
نعم البدعة.
چه بدعت خوبی است.
حضرت علی (علیه‌السّلام) در زمان حکومت خویش، به
امام حسن (علیه‌السّلام) دستور داد که مردم را از خواندن این نماز مستحبی به جماعت، جلوگیری کند ولی مردم همه فریاد در آوردند:
وا عمراه، وا عمراه،
به دنبال آن حضرت امیر (علیه‌السّلام) فرمود:
قل لهم صلوا.
به آنان بگویید به هر نحوی که می‌خواهید نماز بخوانید.
موسسه ولی‌عصر، برگرفته از مقاله «چرا حضرت علی بعد از به دست گرفتن حکومت فدک را بر نگرداند؟».
