فقد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَقْد (به فتح فاء و سکون قاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای گم شدن و غائب شدن است. از مشتقات این واژه در
آیات قرآن تَفَقُّد (به فتح تاء و فاء و تشدید و ضم قاف) به معنای آنست كه در حال غيبتِ چيزى، از حال آن جويا شويم. اين
ماده بيشتر از سه بار در قرآن نيامده است.
فَقْد:
گم شدن و غائب شدن است، «فَقَدَهُ فَقْداً: غاب عنه».
راغب گفته: فَقْد نبودن شى‌ء است بعد از بودن آن، و آن از
عدم، اخص است كه عدم به چيزى كه اصلا به
وجود نيامده نيز گفته می‌شود.
(قالُوا وَ أَقْبَلُوا عَلَيْهِمْ ما ذا تَفْقِدُونَ • قالُوا نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِكِ ...) «برادران
یوسف رو كرده و گفتند: چه چيز گم كرده‌ايد؟ گفتند: پيمانه شاه را گم كرده‌ايم».
تَفَقُّد: آنست كه در حال غيبتِ چيزى از حال آن جويا شويم،
(وَ تَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقالَ ما لِيَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ ...) يعنى: «از پرندگان جويا شد و گفت: چرا
هدهد را نمى‌بينم».
در
نهج البلاغه خطبه ۱۸۹ آمده:
«سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي»، «پيش از آنكه مرا از دست بدهيد و گم كنيد، از من بپرسيد».
اين
ماده بيشتر از سه بار در
قرآن نيامده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "فقد"، ج۵، ص۱۹۶-۱۹۷.
