• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فقد (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




فَقْد (به فتح فاء و سکون قاف) از واژگان قرآن کریم به معنای گم شدن و غائب شدن است. از مشتقات این واژه در آیات قرآن تَفَقُّد (به فتح تاء و فاء و تشدید و ضم قاف) به معنای آنست كه در حال غيبتِ چيزى، از حال آن جويا شويم. اين ماده بيشتر از سه بار در قرآن نيامده است.



فَقْد: گم شدن و غائب شدن است، «فَقَدَهُ‌ فَقْداً: غاب عنه».
راغب گفته: فَقْد نبودن شى‌ء است بعد از بودن آن، و آن از عدم، اخص است كه عدم به چيزى كه اصلا به وجود نيامده نيز گفته می‌شود.


(قالُوا وَ أَقْبَلُوا عَلَيْهِمْ ما ذا تَفْقِدُونَ‌ • قالُوا نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِكِ ...) «برادران یوسف رو كرده و گفتند: چه چيز گم كرده‌ايد؟ گفتند: پيمانه شاه را گم كرده‌ايم».

۲.۱ - تفقد

تَفَقُّد: آنست كه در حال غيبتِ چيزى از حال آن جويا شويم، (وَ تَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقالَ ما لِيَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ ...) يعنى: «از پرندگان جويا شد و گفت: چرا هدهد را نمى‌بينم».

۲.۲ - نهج البلاغه

در نهج البلاغه خطبه ۱۸۹ آمده‌: «سَلُونِي قَبْلَ أَنْ‌ تَفْقِدُونِي‌»، «پيش از آنكه مرا از دست بدهيد و گم كنيد، از من بپرسيد».


اين ماده بيشتر از سه بار در قرآن نيامده است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۹۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۴۱.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۲۱.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۴۱.    
۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۷۱-۷۲.    
۶. نمل/سوره۲۷، آیه۲۰.    
۷. نهج‌البلاغه، ترجمه فیض‌الاسلام، خطبه۲۳۰، ج۴، ص۷۶۱.    
۸. نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه۱۸۹، ص۲۸۰.    
۹. نهج البلاغه، تصحیح الحسون، خطبه۱۸۹، ص۴۳۶.    
۱۰. نهج البلاغه، ترجمه مکارم شیرازی، خطبه۱۸۹، ص۴۳۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "فقد"، ج۵، ص۱۹۶-۱۹۷.    






جعبه ابزار