فیلم (خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فيلم: مجموعه تصاوير متحرك كه در سينما، تلويزيون و مانند آن نمايش داده مىشود.
عنوان ياد شده از عناوين جديد است كه از احكام آن در بخش مسائل مستحدثه و پاسخ به استفتائات سخن گفتهاند.
تهيه و توليد: ساخت و توليد فيلم درصورت عدم اشتمال بر فساد و حرام، جايز است. بنابر اين، تهيه و ساخت فيلمهايى كه محتواى آنها با آموزههاى دينى منافات دارد و نيزفيلمهاى مذهبى ـ تاريخى، در باره معصومان عليهم السلام و بزرگان دين كه قداست و شئون دينى در آنها رعايت نمىشود و هتك حرمت به شمار مىروند؛ همچنين فيلمهايى كه مصداق نشر و ترويج اكاذيب و اشاعه فحشا است يا موجب سست شدن پايههاى اعتقادى مسلمانان و يا بنيان خانواده مىشوند، حرام است
[۱] به تصريح برخى، فيلم بردارى در حال احرام جايز است.
[۲] بازيگرى: بازيگرى زن يا مرد در فيلم اگر مستلزم حرامى نباشد، جايز است و چنانچه مستلزم ارتباط نزديك با نامحرم با كلمات يا رفتار تحريك كننده و هوس انگيز و يا لمس نامحرم باشد، حرام است.
برخى، بازيگرى مردان و زنان نامحرم با يكديگر را مطلقا حرام و مزدى را كه در ازاى آن مىگيرند باطل دانستهاند؛ چنان كه بازيگرى زن در فيلم را در صورتى كه بخواهند آن را براى مردان نمايش دهند، حرام دانستهاند.
[۳] نمايش و پخش: پخش فيلمهايى كه مفسدهاى بر آن مترتّب نمىشود و مستلزم حرام نمىباشد، جايز و پخش و نمايش فيلمهايى كه مفسده دارد، حرام است.
[۴] تكثير و خريد و فروش: تكثير، خريد و فروش و نيز اجاره دادن فيلمهاى آموزنده و جايز، اشكال ندارد؛ ليكن فيلهماى مبتذل و مفسده دار حرام و باطل است.
[۵] نگاه كردن: آيا نگاه كردن به نامحرم در فيلم، حكم نگاه به نامحرم در غير فيلم را دارد يا نه؟ مسئله محل اختلاف است. بسيارى گفتهاند: در صورتى كه نگاه از روى لذت نباشد و خوف وقوع در گناه نيز منتفى باشد و چهره هم چهره زن مسلمانى كه او را مىشناسد، نباشد، اشكال ندارد.
[۶] برخى، حكم تصوير و فيلم را درحليّت و حرمت، تابع حكم اصل آن دانستهاند. بنابر اين، چنانچه نگاه در غير فيلم جايز باشد، مانند نگاه به صورت، در فيلم نيز جايز است و اگر حرام باشد، در فيلم نيزحرام خواهد بود
[۷] در مقابل، برخى نگاه به زن نامحرم در فيلم را بدون قصد لذت و خوف فساد مطلقا جايز دانستهاند؛ هرچند براى بيننده شناخته شده باشد.
[۸] به تصريح برخى، نگاه كردن به فيلم نامحرم در صورت پخش مستقيم و زنده آن، حكم نگاه به خود او را دارد.
[۹] تماشاى فيلم مبتذل با محتواى ارتباط جنسى كه موجب برانگيخته شدن شهوت بر حرام و رواج فساد در جامعه مىگردد، جايز نيست.
[۱۰] به تصريح برخى، دادن فيلم خانوادگى كه زنان در آن سر برهنهاند، به نامحرم براى ظهور و چاپ و مانندآن، درصورتىكه براى نامحرم شناخته شده نباشنداشكال ندارد.
[۱۱] حجيّت: فيلم به خودى خود در اثبات موضوع قضايى اعتبار ندارد، مگر آنكه به سبب وجود قراين و شواهد براى قاضى از آن علم پيدا شود( علم قاضى) كه بنابر قول مشهور ـ كه علم قاضى را معتبر مىدانند ـ قاضى مىتواند بر پايه علم خود حكم صادر كند.
[۱۲] [۱۳] توضيح المسائل، مراجع، ج۲، ص۹۷۵؛ صراط النجاة، ج۱، ص۴۳۷ ـ ۴۳۸؛ استفتائات، بهجت، ج۳، ص۲۲۰.
[۱۴] صراط النجاة، تبريزى، ج۴، ص۱۲۴.
[۱۵] استفتائات، بهجت، ج۴، ص۲۱۶؛ استفتاءات حول الحجاب و النظر، ج۱، ص۲۲؛ فصلنامه فقه اهل بيت، ج۲۲، ص۹۷.
[۱۶] استفتائات جديد، تبريزى، ج۲، ص۳۵۷.
[۱۷] استفتائات جديد، تبريزى، ج۲، ص۲۱۴ ـ ۲۱۵؛ صراط النجاة، تبريزى، ج۶، ص۴۱۵ ـ ۴۱۶.
[۱۸] توضيح المسائل مراجع، ج۲، ص۹۷۷ ـ ۹۷۸؛ صراط النجاة، تبريزى، ج۵، ص۳۸۴؛ صراط النجاة، تبريزى، ج۶، ص۳۰۲.
[۱۹] توضيح المسائل مراجع، ج۲، ص۹۷۱، س ۱۱۸۲؛ استفتائات، امام خمينى، ج۳، ص۲۶۱ ـ ۲۶۲؛ صراط النجاة، ج۱، ص۳۲۲؛ صراط النجاة، ج۲، ص۲۸۲.
[۲۰] استفتاءات حول الحجاب و النظر، ج۱، ص۶۱؛ استفتاءات حول الحجاب و النظر، ج۱، ص۶۷
[۲۱] توضيح المسائل مراجع، ج۲، ص۴۹۰.
[۲۲] استفتائات جديد، تبريزى، ج۲، ص۳۵۳.
[۲۳] استفتائات جديد، تبريزى، ج۲، ص۲۱۴ ـ ۲۱۵.
[۲۴] صراط النجاة، ج۱، ص۳۲۲.
[۲۵] استفتائات جديد، مكارم، ج۲، ص۲۲۰؛ جامع المسائل، فاضل، ج۲، ص۴۲۴ ـ ۴۲۵.