قارِعِة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قارِعِة: (بِمَا صَنَعُوا قارِعَةٌ) «قارِعِة» از مادّه
«قرع» به معناى كوبيدن است؛ بنابراين «قارِعِة» يعنى كوبنده و در
سوره رعد اشاره به امورى است كه آدمى را مى‌كوبد و هشدار مى‌دهد و اگر آماده بيدار شدن باشد، بيدار مى‌كند، در حقيقت «قارِعة» معناى وسيعى دارد كه هر گونه مصيبت شخصى يا جمعى و مشكلات و حوادث دردناک را شامل مى‌شود. لذا بعضى از مفسران آن را به معناى جنگ‌ها و خشک‌سالى‌ها و كشته شدن و اسير شدن دانسته‌اند، در حالى كه بعضى ديگر آن را تنها اشاره به جنگ‌هايى گرفته‌اند كه در صدر اسلام تحت عنوان «سَريّه» واقع مى‌شد و آن جنگ‌هايى بود كه پيامبر شخصاً در آن شركت نداشت، بلكه مأموريت را به اصحاب و ياران خود مى‌داد؛ ولى مسلّم است كه «قارِعة» اختصاص به هيچ يک از اين امور ندارد و همه را فرا مى‌گيرد.
«قارعة» از مادّه
«قرع» (بر وزن فرع) به معناى كوبيدن چيزى بر چيزى است، به گونه‌اى كه صداى شديدى از آن برخيزد، تازيانه و چكش را نيز به همين مناسبت «مِقْرَعَة» گويند، بلكه به هر حادثه مهم و سخت «قارعة» گفته مى‌شود، (تاء تانيث در اينجا ممكن است اشاره به تأكيد باشد). بسيارى از مفسران گفته‌اند: «قارعة» يكى از نام‌هاى قيامت است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
قارِعِة:
(وَلَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى بَل لِّلّهِ الأَمْرُ جَمِيعًا أَفَلَمْ يَيْأَسِ الَّذِينَ آمَنُواْ أَن لَّوْ يَشَاءُ اللّهُ لَهَدَى النَّاسَ جَمِيعًا وَلاَ يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُواْ تُصِيبُهُم بِمَا صَنَعُواْ قَارِعَةٌ أَوْ تَحُلُّ قَرِيبًا مِّن دَارِهِمْ حَتَّى يَأْتِيَ وَعْدُ اللّهِ إِنَّ اللّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ) (اگربه وسيله قرآن، كوه‌ها به حركت در آيند يا زمين قطعه قطعه شود، يا به وسيله آن با مردگان سخن گفته شود، باز هم كافران، ايمان نخواهند آورد. ولى تمام امور در اختيار خداست. آيا آن‌ها كه ايمان آورده‌اند نمى‌دانند كه اگر خدا بخواهد همه مردم را به اجبار هدايت مى‌كند؟ امّا هدايت اجبارى سودى ندارد و پيوسته بلاهاى كوبنده‌اى بر كافران به سبب اعمالشان وارد مى‌شود و يا به نزديكى خانه آن‌ها فرود مى‌آيد، تا وعده نهايى خدا فرارسد؛ به يقين خداوند از وعده خود تخلّف نمى‌كند. )
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه قارعه به معناى مصيبتى است كه انسان را بكوبد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(الْقَارِعَةُ) (آن حادثه كوبنده)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه قارعة از ماده قرع است كه به معناى زدن بسيار سختى است كه احتياج دارد زننده به جايى اعتماد كند و اين كلمه در عرف قرآن از اسماى قيامت است. بعضى گفته‌اند: بدين مناسبت قيامت را قارعه ناميده كه دل‌ها را با فزع شديدش و دشمنان خدا را با عذابش مى‌كوبد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قارِعِة»، ص۴۳۱.
