قَرْیَه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
'''قَرْیَه: ''
(وَ لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى) «قَرْیَه» در اصل از مادّه
«قَرْى» (بر وزن نهى) به معناى جمع شدن آمده و چون قريه مركز اجتماع افراد بشر است اين نام بر آن اطلاق شده است.
از اينجا روشن مى‌شود كه: «قريه» تنها به معناى «روستا» نيست، بلكه هر گونه آبادى و مركز اجتماع انسان‌ها اعم از روستا و شهر را شامل مى‌شود و در بسيارى از آيات قرآن نيز اين كلمه به «شهر» يا «هر گونه آبادى» اعم از شهر و روستا اطلاق شده است، در مقابل
«بدو» كه به بيابان اطلاق مى‌شود. بر اين اساس «قريه» در اصل، نام براى محلى است كه مردم در آن جمع مى‌شوند و گاهى به خود انسان‌ها نيز «قريه» گفته مى‌شود، بنابراين مفهوم گسترده‌اى دارد كه هم شهرها را شامل مى‌گردد و هم روستاها را؛ هر چند در زبان فارسى معمولى تنها به روستا اطلاق مى‌شود؛ ولى در لغت عرب و در قرآن مجيد، كراراً به شهرهاى مهم و عمده مانند «
مصر» و «
مکّه» و امثال آن اطلاق شده است. منظور از «قَرْيَة» در
سوره عنکبوت همان شهر «
سدوم» و شهرها و آبادى‌هاى اطراف آن‌ها است كه
قوم لوط در آن مى‌زيستند و بعضى تعداد جمعيت آن‌ها را هفتصد هزار نفر شمرده‌اند.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
قَرْیَه:
(وَهَذَا كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُّصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلاَتِهِمْ يُحَافِظُونَ) (و اين كتابى است مبارک و هماهنگ با آنچه پيش از آن آمده كه ما آن را نازل كرديم تا مردم را بشارت دهى و تا امّ‌القرى و كسانى را كه گرد آن هستند (ساكنان سرزمين وحى و همه جهانيان را) بترسانى. يقين بدان كسانى كه به آخرت ايمان دارند به آن ايمان مى‌آورند؛ در حالى كه نسبت به نمازهاى خويش مراقبت مى‌كنند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مقصود از ام القرى مكه مكرمه و غرض از انذار آن انذار اهل آن است و مقصود از اطرافيان آن اهالى قرا و شهرستان‌هاى روى زمين و يا به گفته بعضى‌ها بلاد مجاور آن است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَكَم مِّن قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا فَجَاءهَا بَأْسُنَا بَيَاتًا أَوْ هُمْ قَآئِلُونَ) (چه بسيار شهرها و آبادی‌ها كه آن‌ها را بر اثر گناه فراوانشان هلاک كرديم و عذاب ما شب هنگام يا در روز هنگامى كه استراحت كرده بودند به سراغشان آمد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: این آیه سنتى را خاطر نشان آنان مى‌سازد كه خداوند در مشركين امم گذشته جارى مى‌ساخته است و آن اين بوده كه وقتى مردم غير از خدا اولياى ديگرى اتخاذ مى‌كردند خداوند آنان را به عذابى كه در روز يا در شب نازل مى‌كرده هلاکشان مى‌ساخته و پس از ديدن عذاب به ظلم خود اعتراف مى‌نمودند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالًا نُّوحِي إِلَيْهِم مِّنْ أَهْلِ الْقُرَى أَفَلَمْ يَسِيرُواْ فِي الأَرْضِ فَيَنظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَدَارُ الآخِرَةِ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ اتَّقَواْ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ) (و ما نفرستاديم پيش از تو جز مردانى از اهل آبادی‌ها كه به آن‌ها وحى مى‌كرديم. آيا مخالفان دعوت تو در زمين سير نكردند تا ببينند سرانجام كسانى كه پيش از آن‌ها بودند چگونه شد و سراى آخرت براى پرهيزگاران بهتر است؛ آيا فكر نمى‌كنيد؟!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين آيه اين معنا را بيان مى‌كند که انبياى گذشته نيز فرشته نبوده‌اند، بلكه از ميان همين مردم مبعوث مى‌شدند، مردانى از اهالى آبادی‌هاى خود بودند و با مردم آبادى خود نشست و برخاست می‌كردند و همه ايشان را مى‌شناختند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِنَّا مُنزِلُونَ عَلَى أَهْلِ هَذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ) (ما بر اهل اين شهر و آبادى به خاطر گناهانشان عذابى از آسمان فرو مى‌فرستيم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه مى‌فرمايد که غير از تو و خانواده‌ات آنچه در قريه هست به خاطر فسق‌هايى كه مى‌كردند، دچار عذابى مى‌شوند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَاضْرِبْ لَهُم مَّثَلًا أَصْحَابَ الْقَرْيَةِ إِذْ جَاءهَا الْمُرْسَلُونَ) (و براى آن‌ها، اصحاب شهر انطاكيه را مثال بزن؛ هنگامى كه فرستادگان خدا به سوى آنان آمدند)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: معنا چنين باشد که براى آن‌ها اصحاب قريه را كه چنين و چنان بودند مثل بزن.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُّكْرًا) (چه بسيار شهرها و آبادی‌ها كه اهل آن از فرمان خدا و پيامبرانش سرپيچى كردند و ما به شدّت به حسابشان رسيديم و به مجازات بى‌سابقه‌اى گرفتار ساختيم. )
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از قريه، اهل قريه است كه به نحو مجاز از اهل قريه به قريه تعبير مى‌كنند، نظير آيه
(وَ سْئَلِ الْقَرْيَةَ) كه منظور سؤال از اهل قريه است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قَرْیَه»، ص۴۴۰.
