قَیَّضْنا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَیَّضْنا: (وَ قَيَّضْنَا لَهُمْ قُرَنآءَ) «قَیَّضْنا» از مادّه «
قَيْض» (بر وزن فيض)
در اصل به معناى پوست روى تخم‌مرغ است، سپس در مواردى كه افرادى كاملًا بر انسان مسلط مى‌شوند، مانند تسلط پوست بر تخم مرغ به كار رفته است، اشاره به اين كه اين دوستان تبهكار و فاسد، آن‌ها را از هر سو احاطه مى‌كنند، افكارشان را مى‌دزدند و چنان بر آنان چيره مى‌شوند كه حس تشخيص خود را از دست مى‌دهند و زشتى‌ها در نظر آن‌ها زيبا مى‌گردد و چه دردناک است چنين حالتى براى انسان؛ زيرا به آسانى در گرداب فساد فرو مى‌رود و درهاى نجات به روى او بسته مى‌شود. گاه مادّه
«قَيَّضْنا» در مورد تبديل چيزى به چيزى، نيز به كار رفته است؛ بنابراين معنا و تفسير آيه چنين مى‌شود كه: دوستان صالح را از آن‌ها مى‌گيريم و به جاى آن‌ها دوستان فاسد به آنان مى‌دهيم.
(وَقَيَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاء فَزَيَّنُوا لَهُم مَّا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ) (ما براى آن‌ها هم‌نشينانى زشت سيرت قرار داديم كه زشتی‌ها را از پيش رو و پشت سر آن‌ها در نظرشان جلوه دادند و فرمان الهى درباره آنان تحقّق يافت و به سرنوشت اقوام گمراهى از جنّ و انس كه قبل از آن‌ها بودند گرفتار شدند؛ به يقين آن‌ها زيانكار بودند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه قيضنا از مصدر تقييض است و تقييض به طورى كه در
مجمع البيان آمده، در اصل به معناى تبديل بوده است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قَیَّضْنا»، ص۴۴۹.
