قُبُل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قُبُل: (أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ قُبُلًا) «قُبُل» از مادّه
«قَبْل» به معناى مقابله است، يعنى عذاب الهى را در برابر خود مشاهده كنند، جمعى از مفسران، مانند:
طبرسى در
مجمع البيان و
ابوالفتوح در
روح الجنان و
آلوسى در
روح المعانى نيز احتمال داده‌اند كه: «قبل» جمع «قبيل» اشاره به انواع مختلف عذاب بوده باشد،
ولى معناى اول صحيح‌تر به نظر مى‌رسد.
(وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءهُمُ الْهُدَى وَيَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَن تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا) (و چيزى مردم را باز نداشت از اينكه - وقتى هدايت به سراغشان آمد - ايمان بياورند و از پروردگارشان طلب آمرزش كنند، جز اينكه خيره‌سرى كردند؛ گويى مى‌خواستند به سرنوشت پيشينيان دچار شوند، يا عذاب الهى در برابرشان قرار گيرد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ قُبُلًا) اين جمله عطف بر سابق است و معنايش اين مى‌شود كه منتظر چه هستند؟ منتظر اينكه سنت اولين آنان را بگيرد؟ يا آنكه عذابى در مقابل چشم خود و به عيان مشاهده كنند، كه در چنين صورتى ديگر ايمانشان سودى نمى‌بخشد، چون ايمان بعد از مشاهده عذاب الهى است و خداى تعالى در جاى ديگرى هم فرموده:
(فَلَمْ يَكُ يَنْفَعُهُمْ إِيمانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبادِهِ) پس خلاصه معناى آيه چنين مى‌شود كه مردم در پى به دست آوردن ايمانى كه به دردشان بخورد نيستند، چيزى را كه مى‌خواهند اين است كه عذاب استيصال بر طبق سنت خدا در امت‌هاى نخستين بر ايشان نازل گشته هلاكشان سازد و ايمان نمى‌آورند مگر به شرطى كه عذاب را به چشم خود ببينند، كه آن ايمان هم به درد خور نيست، چون اضطرارى است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قُبُل»، ص۴۳۳.
