• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن یحیی الهادی طباطبایی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



المرتضی لدین اللـه محمد بن یحیی الهادی (۲۷۸-۳۲۳ ق/۸۹۱-۹۳۵ م)، فقیه، خطیب، متکلم، شاعر، ادیب و دومین فرمان‌روای طباطبایی یمن بود.



او پس از پدر در اول محرم ۲۹۹ ق/۲۹ اوت ۹۱۱ م به عنوان امام زیدیان به قدرت رسید.
گفته شده که چون در آغاز کار مردم در امر امامت او اختلاف کردند، با مخالفان جنگید،
[۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۸۵، به کوشش دیدرینگ و محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۰-۱۳۹۱ ق/۱۹۷۰-۱۹۷۱ م.
اما مدت کوتاهی در این مقام باقی ماند و پس از آن به سود برادرش احمد ناصر کناره گرفت و خود نیز با وی بیعت کرد. او پس از آن زندگی را به انزوا، تحقیق، مطالعه، تألیف و عبادت گذراند.
از اواخر زندگی او چندان چیزی دانسته نیست. گویا مدتی در زندان آل طریف که از مخالفان فرمان‌روایی او بودند، به سر برده و پس از هجوم آل یعفر بر آل طریف و پیروزی بر آنان، از زندان گریخته یا رهایی یافته است.
[۲] شرف‌الدین، احمد حسین، تاریخ الیمن الثقافی، ج۴، ص۲۳۰، قاهره، ۱۳۸۷ ق/۱۹۶۷ م.
[۳] شرف‌الدین، احمد حسین، تاریخ الیمن الثقافی، ج۴، ص۲۳۱، قاهره، ۱۳۸۷ ق/۱۹۶۷ م.



آثار فقهی و کلامی او بسیار است و گفته‌اند به ۱۶ جلد می‌رسد.
از آن میان این‌ها را می‌توان نام برد: مختصر کتاب النهی؛ السبع رسائل المنتقاه، نامه‌ای که پس از درگذشت پدر به مردم طبرستان نوشته؛ مسائل المعقلی در فقه، این آثار در موزۀ بریتانیا موجود است
[۴] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۳۳۱، ترجمۀ عبدالحلیم النّجار، قاهره، ۱۹۷۴ م.
النوازل؛ جواب مسائل مهدی؛ تفسیر القرآن در ۷ جلد؛ الاصول در عدل و توحید؛ الایضاح؛ الرد علی الروافض و الرد علی القرامطه.
[۵] شرف‌الدین، احمد حسین، تاریخ الیمن الثقافی، ج۴، ص۲۳۰، قاهره، ۱۳۸۷ ق/۱۹۶۷ م.



او دارای فرزندانی چند بود، از آن میان حسن معروف به اتج از دیگران معروف‌تر است که در آمل (مازندران) زاده شده است.
گروهی از نوادگان او به اصفهان کوچ کردند و به آل «ابوالعسّاف» شهرت یافتند و تا سدۀ ۶ ق/۱۲ م در آن‌جا ماندند و نیز از میان آنان، جمعی در ساری، ری و خوزستان ساکن شدن.


سال مرگ او را ۳۲۰ ق/۹۳۲ م نیز نوشته‌اند.


۱. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۸۵، به کوشش دیدرینگ و محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۰-۱۳۹۱ ق/۱۹۷۰-۱۹۷۱ م.
۲. شرف‌الدین، احمد حسین، تاریخ الیمن الثقافی، ج۴، ص۲۳۰، قاهره، ۱۳۸۷ ق/۱۹۶۷ م.
۳. شرف‌الدین، احمد حسین، تاریخ الیمن الثقافی، ج۴، ص۲۳۱، قاهره، ۱۳۸۷ ق/۱۹۶۷ م.
۴. بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۳۳۱، ترجمۀ عبدالحلیم النّجار، قاهره، ۱۹۷۴ م.
۵. شرف‌الدین، احمد حسین، تاریخ الیمن الثقافی، ج۴، ص۲۳۰، قاهره، ۱۳۸۷ ق/۱۹۶۷ م.
۶. ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ج۱، ص۱۷۷-۱۷۸، نجف، ۱۳۸۰ ق/۱۹۶۱ م.    



مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آل طباطبا»، شماره۴۳۲.    



جعبه ابزار