محمدباقر کمره‌ای
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمدباقر کمره‌اى خمینى (بعد از ۱۳۲۰-۱۴۱۶ق/۱۳۷۴ش)، از فقهاء، علمای مشهور
شیعه، نویسندگان و مترجمان
قرن چهارده و پانزدهم هجری قمری بود.
او در
قم و
نجف نزد آیات عظام
شیخ عبدالکریم حائری،
سید ابوالحسن اصفهانی،
میرزای نائینی،
محمدرضا مسجد شاهی اصفهانی و
آقا ضیاء عراقی علوم دینی را تحصیل کرده و تا پایان عمر در
شهر ری اقامت نموده و به تدریس، تالیف، ترجمه، راهنمایى مردم، اقامه جماعت اشتغال داشت. از این عالم بیش از پنجاه تالیف برجای مانده است.
محمدباقر کمره‌اى خمینى پس از سال
۱۳۲۰ق در کمره (اطراف خمین) در بیت علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود.
محمدباقر کمره‌اى، پس از پشت سر نهادن دوران کودکى و طى تحصیلات مکتب‌خانه، نزد پدر بزرگوارش- مرحوم حجه الاسلام حاج شیخ
محمد که از علماى تحصیل کرده
حوزه علمیه اصفهان بود- مقدمات علوم را تا سطوح بیاموخت، سپس براى ادامه تحصیل به
اراک رفت و پس از چند ماه در سال
۱۳۴۱ق به
قم مهاجرت کرد و به تکمیل تحصیلات و فراگیرى سطوع عالیه اشتغال ورزید.
آنگاه به درس مرحوم
آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری حاضر شده و از مباحث فقهى و اصولى او بهره‌ها برد و همزمان با آن از درس‌هاى آیات عظام: حاج
سید ابوالحسن اصفهانی و
میرزای نائینی (که به خاطر اعتراض به سیاست‌هاى دولت وابسته به
انگلیس ملک فیصل در
عراق همراه با آیات عظام: شیخ
محمدحسین اصفهانی،
سید عبدالحسین حجت،
سید علی شهرستانی و شیخ
مهدی خالصی به
ایران -قم- تبعید شده بودند) فراوان بهره برد.
نیز در سال
۱۳۴۶ق که علماى
اصفهان به عنوان مخالفت با حکومت
رضا خان به قم مهاجرت کرده بودند به درس مرحوم آیت‌الله العظمى حاج شیخ
محمدرضا مسجد شاهی اصفهانی حاضر شده و از درس‌هاى عمومى و خصوصى وى بهره برد و مورد توجه خاص استاد قرار گرفت.
وى این درس‌ها را با فرزند استاد، مرحوم آیت‌الله حاج آقا مجدالدین مباحثه مى‌کرد.
در سال
۱۳۴۷ق به اصفهان رفت و به مدت دو سال مهمان استاد بود و از درس‌ها و معاشرت‌هاى او بهره شایان برد.
در سال
۱۳۴۹ق به
نجف رفت و در آنجا از محضر حضرات آیات عظام: سید ابوالحسن اصفهانى، میرزاى نائینى و
آقا ضیاء عراقی بهره‌هاى فراوان برد و مبانى
فقه و
اصول خویش را استوار ساخت.
آیت‌الله فقید در سال
۱۳۵۸ق (۱۳۱۸ش) پس از مراجعت به ایران و از اندکى اقامت در وطن خویش، به
شهر ری کوچید و تا پایان عمر در آنجا اقامت گزید. فقید سعید تا پایان زندگى به تدریس
خارج فقه و اصول، تالیف، ترجمه، راهنمایى مردم، اقامه جماعت اشتغال داشت.
زهد فراوان و قناعت بسیار از زندگى‌اش مشهود بود.
بر روزه گرفتن سه
ماه رجب و
شعبان و
رمضان،
نوافل یومیه،
تهجد و
شب زنده‌داری، رعایت مستحبات و پرهیز از مکروهات، بى‌اعتنایى به زخارف دنیا پاى مى‌فشرد و دو بار پیاده به
حج خانه خدا مشرف شد.
از ذوقى عالى و طبعى سرشار برخوردار بود و شعر عربى و فارسى را روان مى‌سرود.
از آثار فراوانش تبحر و مهارت او در فقه، اصول،
تفسیر،
کلام و عقاید، تاریخ،
تراجم،
ادبیات عرب و عجم،
لغت،
حدیث، ملل و مذاهب اسلامى،
معانی و
بیان، و غیره مشهود است.
او از تمام اساتید خویش
اجازه اجتهاد و روایت داشته و اجازه اجتهادش از مرحوم آیت‌الله حائرى بسیار قابل توجه است.
از جمله کتاب‌هایش که متجاوز از پنجاه عنوان است، عبارتند از:
۱- تقریرات فقه و اصول اساتید خود در قم و نجف اشرف (خطى)؛
۲-
اصول الفوائد الغرویه بر گرفته از درس اصول اساتید خویش (۲ ج: مباحث الفاظ و اصول عملیه)؛
۳- حاشیه بر مکاسب (خطى)؛
۴- رساله در مکاسب محرمه (خطى)؛
۵-
فصل الخصومه فی الورود و الحکومه (خطى)؛
۶- فروع دین و نصوص احکام یا فقه فارسى (۴ ج)؛
۷- راهنماى حج؛
۸- خداشناسى (ج ۱)؛
۹-
الدین فی طور الاجتماع (۵ ج، سه جلد آن به چاپ رسیده)؛
۱۰- ستون دین؛
۱۱- روحانیت در اسلام (۲ ج)؛
۱۲- مرامنامه اتحاد روحانیون و علماى اسلام؛
۱۳-
السیف المشتهر فی تحقیق اسم المصدر (این کتاب که بسیار مورد تشویق مرحوم شیخ
محمدرضا اصفهانی قرار گرفت، خطى است)؛
۱۴- هدیه عید نوروز یا عروس مدینه؛
۱۵- خودآموز علم بلاغت؛
۱۶- خودآموز صرف زبان عربى؛
۱۷- انتخابات اساسى حکومت ملى یا اصلاح مجلس شوراى ملى؛
۱۸- کانون حکمت قرآن (تفسیر
سوره لقمان)؛
۱۹- کانون عفت قرآن (تفسیر
سوره یوسف)؛
۲۰- ترجمه و شرح اصول کافى (۴ ج)؛
۲۱- ترجمه و شرح روضه کافى؛
۲۲- ترجمه امالى شیخ صدوق؛
۲۳- ترجمه خصال صدوق؛
۲۴- ترجمه کمال الدین و تمام النعمه؛
۲۵- ترجمه کنز الفوائد کراجکى به نام «گنجینه معارف شیعه امامیه»؛
۲۶- ترجمه نفس المهموم محدث قمى به نام «
رموز الشهاده»؛
۲۷- ترجمه جلد دوم الکنى و الالقاب به نام «
مشاهیر دانشمندان اسلام»؛
۲۸- ترجمه (شیوا و متین) «
مفاتیح الجنان»؛
۲۹- ترجمه بحار الانوار- کتاب السماء و العالم به نام «آسمان و جهان» (۱۰ ج)؛
۳۰- ترجمه «تحف العقول»؛
۳۱- ترجمه «الغارات»
ابوابراهیم ثقفی؛
۳۲- حمزه سالار شهیدان در جنگ احد؛
۳۳- همت بلند، پرتوى از زندگانى سید الشهداء ترجمه «
سمو المعنی فی سمو الذات»؛
۳۴- نیز در مقدمه کتابهایى که ترجمه کرده است، شرح احوال مؤلف و معرفى کتاب را به تفصیل نگاشته که خود کتابى جداگانه را تشکیل مى دهد؛
۳۵- دیوان اشعار (خطى)؛
۳۶- حکومت شاهى مایه تباهى (تأیید جمهورى اسلامى).؛
۳۷- پاسدارى از حکومت جمهورى اسلامى.
۳۸- مروارید حکمت (نظم کلمات قصار على (علیه‌السلام) در
نهج البلاغه).
آیت‌الله محمدباقر کمره‌ای پس از عمرى سرشار از خدمات دینى، اجتماعى و علمى در ۹۵ سالگى در تاریخ ۵
محرم الحرام ۱۴۱۶ق (۱۴ خرداد ۱۳۷۴ش) بدرود حیات گفت و در صحن
حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه‌السلام) به خاک سپرده شد.
•
پایگاه علماء و عرفا، برگرفته از مقاله «زندگینامه آیت‌الله محمدباقر کمره‌ای خمینی»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۰۵/۲۰.
