مخصص مجمل بین اقل و اکثر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مخصِّص مرّدّد بین
اقلّ و اکثر را مخصص مجمل بین اقل و اکثر گویند.
تردید و دوران ناشی از
اجمال در هر یک از
مخصص مجمل مصداقی و
مخصص مجمل مفهومی به دو صورت قابل تصور است:
۱. دوران بین اقل و اکثر؛ ۲. دوران بین
متباینین.
مخصص مجمل بین اقل و اکثر، به مخصصی می‌گویند که تردید ناشی از اجمال در آن، به صورت تردید میان اقل و اکثر باشد، که دو صورت دارد:
ا) جایی که مفهوم آن مردد بین اقل و اکثر است؛ یعنی برای مثال،
دلیل عام می‌گوید: «اکرم العلماء» و دلیل خاص می‌گوید: «لا تکرم الفساق من العلماء» و به این ترتیب، در مورد معنای واژه «
فاسق» تردید به وجود می‌آید که آیا فقط به مرتکب
کبیره،
اطلاق می‌شود (اقل) یا به مرتکب کبیره و
صغیره ، هر دو (اکثر).
ب) موردی که
مصداق آن مردد بین اقل و اکثر است، و آن در جایی است که دلیل عام می‌گوید: «اکرم العلماء»، و دلیل خاص می‌گوید: «لا تکرم الفساق منهم»، که در مفهوم فاسق تردید نمی‌باشد، ولی معلوم نیست تعداد مرتکبین کبیره بیست نفر است (اقل) یا سی نفر (اکثر).
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «مخصص مجمل بین اقل و اکثر».
