مراتب ایمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ایمان لغتا بمعنای
تصدیق و
اعتقاد به
مفاهیم مذهبی میباشد، و در اصطلاح منظور از ایمان ، اعتقاد در
زبان و
قلب و عمل به
اصول عقاید و
احکام فرعی و تمامی مضامین حقیقی
دین اسلام است .
درجات ایمان و باور دینی بدین معنا است که ایمان از نظر شدت و ضعف، درجه‌هایی دارد. اینکه آیا ایمان مراتبی دارد یا نه، بسته به این است که ایمان را چگونه تعریف کنیم و این مسئله را بررسیم که آیا ایمان قابلیت شدت و ضعف و کاهش و افزایش دارد یا نه.
آنان که عمل به ارکان را جزو تعریف ایمان نمی‌دانند و آن را تنها تصدیق قلبی می‌شمارند، شدت و ضعفی نیز در آن روا نمی‌دارند و در نتیجه، مراتب و درجات ایمان را نیز نمی‌پذیرند.
اما کسانی که عمل را جزو ایمان می‌دانند، خواه ناخواه این را نیز پذیرفته‌اند که ایمان شایسته زیادت و نقصان و شدت و ضعف است. بسیاری از
متکلمان شیعه ، از آن رو که
آیات و
روایات پرشماری، ایمان را ذو درجات دانسته‌اند
این مسئله را حل شده انگاشته و از آن سخن نگفته‌اند. برخی دیگر از علمای
شیعه با الهام از این آیات و روایات بابی به عنوان «درجات الایمان و حقائقه» برگشوده و از مراتب ایمان بحث کرده‌اند
برخی دانشمندان معاصر شیعی نیز مراتب ایمان را پذیرفته‌اند و بر آن رفته‌اند که ایمان عبارت از
علم و عمل است و
التزام به این دو شدت و ضعف می‌پذیرد و از این رو، ایمان نیز شدت و ضعف و کاهش و نقصان دارد و در نتیجه، مراتب ایمان، از ضروریاتی است که هیچ شکی بدان راه ندارد
چه ایمان را به معنای علم و
معرفت بدانیم و چه به معنای پذیرفتن حق و تسلیم در برابر آن، دارای درجات و سلسله مراتب است و این بدان سبب است که علم و تسلیم و پذیرش، مراتب مختلف دارد.آیاتی پرشمار نیز بر این حقیقت گواهی می‌دهند؛ از جمله آنجا که
خداوند می‌فرماید: «لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم»
بدین سان، مراتب ایمان نزد متکلمان شیعه، حقیقتی است پذیرفته شده؛ هر چند درباره آن به گونه‌ای روشن و مفصل سخن نگفته‌اند. در روایت است که ایمان را ده درجت است که
مؤمن یک به یک آنها را طی می‌کند
نیز در روایت است که خداوند، ایمان را بر هفت بخش تقسیم کرده است: نیکی،
صدق ،
یقین ،
رضا ،
وفا ، علم و بردباری. آن گاه سهم هر کس را از آنها داده است. هر کس همه آنها را در خود گرد آورده است، مؤمن کامل است
