مرگ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‏از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید.

---

مرگ به معنای مردن است و لسان العرب آن را به "ضد حیات" معنا کرده است. برخی مرگ را به معنای "سکون" گرفته­ اند. التحقیق درباره معنای موت می­گوید: مرگ نفی حیات است و حیات در هر چیز به مقتضای خصوصیات وجودیش است. راغب در مفردات مرگ را پنج نوع می­شمارد.

---

معنای مرگ در قرآن کریم در قالب لفظ های گوناگونی آمده است که از جمله آنها می­توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱. ماده (م و ت) بیشترین کاربرد معنای مرگ در قرآن کریم را به خود اختصاص داده، ماده موت ۱۶۵ بار در قرآن به کار رفته است.
۲. ماده (ق ت ل) مانند:
«قُتِلَ الْإِنْسانُ ما أَكْفَرَهُ »
«مرگ بر اين انسان، چقدر كافر و ناسپاس است!»
این ماده در قرآن کریم به معنای مرگ حدودا۱۵۰ً بار به کار رفته است؛ البته این ماده در قرآن کریم ۱۷۰ بار به کار رفته است که برخی از موارد آن به معنای جهاد و... می­باشد، نه به معنای مرگ.
۳. ماده (ه ل ک) این ماده در قرآن کریم ۶۸ بار به کار رفته است، و در بیشتر موارد به معنای مرگ است؛ مانند:
«وَ لَقَدْ جاءَكُمْ يُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَيِّناتِ فَما زِلْتُمْ في‏ شَكٍّ مِمَّا جاءَكُمْ بِهِ حَتَّى إِذا هَلَكَ »
«پيش از اين يوسف دلايل روشن براى شما آورد، ولى شما هم چنان در آنچه او براى شما آورده بود ترديد داشتيد تا زمانى كه از دنيا رفت.»
نکته: در چند قرن اخیر (ه ل ک) برای مرگِ با حقارت به کار می­رفت اما در عصر نزول قرآن چنین نبوده و خود قرآن نیز "هلک" را در مطلق مرگ به کار برده است نه مرگ با حقارت.
۴. ماده (و ف ی) این ماده در ۱۴ آیه برای مردن به کار رفته است، مانند آیه: «قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْت‏ »
«بگو: فرشته مرگ كه بر شما مأمور شده، (روح) شما را مى‏گيرد.»
"وفی" در اصل به معنای گرفتن به طور کامل است و به کار رفتن آن درباره مرگ می­تواند به این دلیل باشد که مرگ نيستى و نابودى و فنا نيست، بلکه انتقال از عالمى به عالم ديگر است.
۵. ماده (ص ع ق) برخی برای "صعق" همراه با معانی دیگری که در نظر گرفته­ اند، معنای مرگ را نیز بیان کرده ­اند. راغب در مفردات از قول برخی واژه شناسان می­نویسد: واژه (صَاعِقَة) سه وجه دارد: (مرگ، عذاب، آتش )
اما خود راغب در پاسخ آن می­نویسد: آنچه كه ذكر شد در واقع نتايجى است كه از صاعقه حاصل مى‏شود؛ زيرا صاعقه صداى سهمگين و شديد از آسمان است و نتیجه آن آتش، عذاب یا مرگ است پس در واقع صعق یک معنا دارد و اين ها نتايج آن است.

---

آدمی در خواب نیز حالتی شبیه مرگ پیدا می‏کند و گویی روح او از بدن جدا می‏شود؛ امّا وقتی روح از گذر مرگ بدن را ترک می‏کند، دیگر بازگشت ندارد.

---

خداوند متعال‏ یکی از فرشتگان مقرب خویش را برای قبض روح آدمیان برگزیده است که قرآن با عنوان «ملک الموت» از او یاد می‏کند.
این فرشته مقرّب با یاری فرشتگانی دیگر، روح آدمیان را قبض می‏کند. از این رو، قرآن کریم، گاه قبض روح را به خدای متعال نسبت می‏دهد و گاه به ملک‏الموت و گاه به فرستادگان و فرشتگان الهی.
در حقیقت، خداوند است که روح را قبض می‏کند و ملک‏الموت و دستیارانش واسطه اجرای فرمان خدایند.

---

بیشتر مردم از مرگ می‏هراسند.این ترس ریشه در اموری بسیار دارد؛ از جمله نابودی پنداشتن مرگ، دوستی دنیا، گناهکاری و بی‏خبری از سرنوشت و پیشامدهای پس از مرگ و طولانی بودن راه آخرت.

---

مرگ گونه‏های متعدّدی دارد: مرگ طبیعی، مرگ ناگهانی یا مفاجات و مرگ انتحاری و شهادت که مرگ در جهاد با دشمنان خدا و برترین گونه مرگ است.

---

این کلمه از ریشه «سُکر» است به معنای از کار افتادن عقل انسان.
سکرات مرگ همان سختی‏هایی است که هنگام مرگ پیش می‏آیند و آدمی را سرگردان و حیران می‏کنند.
هر چند مؤمنین نیکوکار، پس از مرگ به جهانی پرنعمت و خوش می‏روند، امّا جدایی روح از بدن به گونه طبیعی سختی‏هایی می‏آورد. از این رو، در روایات آمده است که انسان را سه روز بسیار سخت است: یکی آن گاه که به دنیا می‏آید و این جهان را می‏بیند و دیگر آن روز که می‏میرد و مرگ را می‏بیند و سوم، آن روز که پا به میدان محشر می‏نهد.

---

بنابر روایات دوری از گناه و وابسته نبودن به دنیا و شهوت‌ها و انفاق مال و نیکی به والدین از سختی‏های مرگ می‏کاهند.

---