• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مشهد السّقط

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مشهد السقط یکی از زیارتگاه‌های شهر حلب بوده و طبق گزارش منابع، قبر محسن بن حسین در دامنه کوه جوشن است؛ گویند هنگامی که اسرای کربلا را از عراق به دمشق می‌بردند محسن فرزند امام حسین (علیه‌السلام) در آنجا سقط شده، یا کودکی همراه کاروان بوده که در آنجا دفن شده است.


یاقوت حَمَوی نگاشته است: «در غرب شهر [حلب] در دامنه کوه جوشن، قبر محسن بن حسین است. گویند زمانی که اسرا را از عراق به دمشق می‌بردند، او سقط شده، یا کودکی همراه آنان در حلب بوده که در آنجا دفن شده است».
[۱] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۲۸۴.    


بر اساس گزارش برخی از مورخان، نخستین کسی که بر قبر محسن بن حسین گنبد و بارگاهی ساخت، سیف الدوله حمدانی بود. ابن شداد به نقل از ابن ابی طی نوشته است:
در سال ۳۵۱ «مشهد الدکه» هویدا شد؛ بدین‌ترتیب که سیف الدوله یکی از حاکمان معروف دولت حمدانیان، در یکی از خانه‌هایش خارج از شهر، چندین بار نوری را مشاهده کرد که بر مکان مشهد فرود آمد. وی خود را با اسبش به آنجا رساند و آنجا را حفر کرد؛ پس سنگی را دید که روی آن نوشته بود: این قبر محسن بن حسین بن علی بن ابی‌طالب است.
سیف الدوله، علویان را جمع کرد و از آنان پرسید که آیا حسین فرزندی به نام محسن داشته است؟ برخی گفتند: چنین خبری به ما نرسیده است. آنچه به ما رسیده، آن است که حضرت فاطمه آبستن بود و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به وی فرمود: در شکم تو محسن است. چون روز بیعت به خانه علی حمله کردند تا او را برای بیعت ببرند، آن جنین سقط شد.
برخی از علویان گفتند: شاید زمانی که اسرا از اینجا گذشته‌اند، یکی از زنان حسین، بچه‌ای را سقط کرده باشد؛ چون ما از پدرانمان روایت می‌کنیم که این مکان جوشن نامیده می‌شود؛ چراکه شمر بن ذی الجوشن با اسرا و سرها در اینجا فرود آمدند، و در این مکان معدنی بود که مس از آن استخراج می‌شد و کارگران این معدن از اسیری اسرا خشنود شدند. زینب دختر حسین بر آنان نفرین کرد و پس از آن روز، معدن فاسد شد.
[۲] ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة، ص۲۰.    
[۳] غزی بالی حلبی، نهر الذهب فی تاریخ حلب، ج۲، ص۲۰۹-۲۱۰.    
(این قضیه به اختصار و با قدری تفاوت در این منابع نیز آمده است.
[۴] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۲۸۴.    
[۵] ابن عدیم، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، ج۱، ص۴۱۱.    
)
ابن ابی طی افزوده که سیف الدوله پس از این جریان گفت: این مکانی است که خدای تعالی اجازه داده است که به اسم اهل بیت بر آن عمارت ساخته شود.
[۶] ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة، الجزء الاول، القسم الاول، ص۲۰.    
از این‌رو دستور داد تا بنای باشکوهی بر آن قبر بنا کنند.
[۷] ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة، الجزء الاول، القسم الاول، ص۲۱.    
[۸] ابراهیم نصر الله، حلب و التشیع، ج۲، ص۱۴۸.
(سند این ادعا، نگاشته‌ای است بر یکی از درهای زیارتگاه که بر آن حک شده است: «عَمَّرَ هذا المکان المَشهد المبارک ابتغاءً لِوَجه الله و قربة الیه علی اسم مولانا المحسن بن الحسین بن علی بن ابی طالب -رضی‌الله‌عنه- الامیر الاجل، سیف الدولة ابو الحسن بن عبدالله بن حمدان، سنة ۳۵۱ق» «تعمیر کرد این زیارتگاه مبارک را برای به دست آوردن خشنودی خدا و نزدیکی جستن به او، به اسم مولایمان محسن بن حسین بن علی بن ابی طالب، امیر جلیل، سیف الدوله ابوالحسن علی بن عبدالله بن حمدان، سال ۳۵۱ق.»
[۹] غزی بالی حلبی، نهر الذهب فی تاریخ حلب، ج۲، ص۲۱۰.    
)

۱. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۲۸۴.    
۲. ↑ ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة، ص۲۰.    
۳. ↑ غزی بالی حلبی، نهر الذهب فی تاریخ حلب، ج۲، ص۲۰۹-۲۱۰.    
۴. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۲۸۴.    
۵. ↑ ابن عدیم، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، ج۱، ص۴۱۱.    
۶. ↑ ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة، الجزء الاول، القسم الاول، ص۲۰.    
۷. ↑ ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة، الجزء الاول، القسم الاول، ص۲۱.    
۸. ↑ ابراهیم نصر الله، حلب و التشیع، ج۲، ص۱۴۸.
۹. ↑ غزی بالی حلبی، نهر الذهب فی تاریخ حلب، ج۲، ص۲۱۰.    


• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۹۱-۹۳.



جعبه ابزار