توصیف ترجمة الامام الحسین و مقتله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب ترجمة الامام الحسین (علیه‌السّلام) ومقتله اثر
محمد بن سعد (۲۳۰ ق) می‌باشد و در دو بخش تدوین شده است، بخش اول به زندگی نامه حضرت و بخش دوم به وقایع
کربلا می‌پردازد.
محمد بن سعد، گزارش مهمی را ذیل شرح حال
امام حسین (علیه‌السّلام) در کتاب طبقات خود آورده است که چون چاپ نخستین آن به اهتمام برخی از خاورشناسان در لیدن از
سال ۱۹۰۴ تا ۱۹۱۷ میلادی بر اساس نسخه ناقصی چاپ شده، بسیاری از شرح حال‌های آن، از جمله شرح حال
امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام)، چاپ نشده است. اما در چاپ بعدی، موارد چاپ نشده از جمله شرح حال حسنین (علیه‌السّلام) که در سه مجلد مستقل، چاپ شد. همچنین دو دهه پیش،
سید عبدالعزیز طباطبایی ترجمه امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام) را بر اساس نسخه‌ای که از
قرن هفتم در ترکیه نگه داری می‌شود، تحقیق کرد و آن را به چاپ رساند. بعدها همین بخش چاپ نشده، که شرح حال حسنین (علیه‌السّلام) را نیز دربرداشت، با تصحیح محمد بن صامل سلمی با عنوان
الطبقات الکبری، الطبقة الخامسة من الصحابة، در دو جزء چاپ شد
که صفحات ۳۶۹ تا ۵۱۹ از جلد نخست آن، درباره امام حسین (علیه‌السّلام) است. البته بیش از نیمی از این صفحات، حواشی مصحح کتاب است.
ترجمه الامام الحسین و مقتله، از دو بخش تشکیل شده است: بخش نخست آن درباره نسب، تولد، ویژگی‌ها، فضایل و مناقب حضرت است و بخش دوم به گزارش
حادثه عاشورا از آغاز تا پایان حادثه، از جمله
شهادت حضرت پرداخته است. روش تاریخ نگاری ابن سعد، حدیثی است. از این رو او گزارش‌ها را به صورت مسند نقل کرده و در بخش نخست، نود حدیث نقل کرده است؛ اما در بخش مقتل، نزدیک به پنجاه خبر نقل کرده که البته سند آنها، بیان نشده و تنها به چند سند کلی که در آغاز مقتل آمده، اکتفا شده است.
همچنین ابن سعد، اخباری را درباره برخی از حوادث و علایم غیرطبیعی و خارق العاده آسمانی و زمینی، و نیز عقوبت‌ها و بلاهایی که بر سر برخی از قاتلان سپاه
عمر سعد پس از حادثه عاشورا آمده، آورده است.
اگرچه روش ابن سعد در نگارش طبقات خود، آن است که به حوادث و تحولات مهم تاریخی که همزمان با زندگی اشخاص است، نپردازد، اما عظمت حادثه عاشورا، ابن سعد را واداشته است به این واقعه و
رهبر آن، بیشتر بپردازد. با این همه، وی در مواردی تنها به گردآوری و نقل گزارش‌ها اکتفا کرده و درباره درستی یا نادرستی آنها، هیچ نظری نداده است. برای نمونه، وی بر اخبار مربوط به تبرئه
یزید از
خون شهدای کربلا و مقصر بودن
ابن زیاد تاکید کرده است.
پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۶۵_۶۷.
