معمر بن عبدالواحد اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
معمر بن عبدالواحد اصفهانی (
۴۹۴ ـ
۵۶۴ هـ.ق)
محدث، واعظ،
موثق و پرهیزگار بود.
او در بین طالبان علم مشهور به تسلط در
حدیث،
تاریخ و
کتابت بود.
وی به‌دلیل اخلاق نیکو، بخشندگی و رعایت حقوق شاگردان و دوستان، نزد مردم نیز از وجاهت برخوردار بود.
ایشان از اساتید بسیاری علم آموخت که احمد بن محمد حدّاد، ابوالمحاسن رویانی، غانم بن محمد برجی و محمد بن ابی‌عدنان از آن جمله‌اند.
او شاگردان زیادی همچون ابن عساکر، ابن جوزی، ابن قدامه و سمعانی را تعلیم داد.
با وجود تألیفات متعدد در حدیث و تاریخ، تنها بخشی از
امالی او به‌صورت خطی در دانشگاه
ریاض باقی مانده است.
وی در ۵۶۴ (هجری قمری) در راه
مکه درگذشت.
ابواحمد معمر بن عبدالواحد بن رجاء اصفهانی قرشی سمری عبشمی در
جمادی‌الآخر سال ۴۹۴ (هجری قمری)
در
اصفهان به دنیا آمد.
علوم مقدماتی را در زادگاهش فراگرفت و پس از آن برای تکمیل دانش و استفاده بیشتر از استادان و شیوخ راهی سفر به بلاد گوناگون گردید.
پس از سال
۵۲۰ (هجری قمری) برای نخستین بار راهی
بغداد شد و بعد از چندی اقامت به وطنش بازگشت و پس از آن نیز چندین بار این مسافرت ادامه یافت.
ذهبی در گزارش مفصل‌تری که از سفرهای او ارایه داده، می‌نویسد: «وی هفت بار به بغداد مسافرت کرد
و پس از آن مدتی در سرزمین
حجاز یعنی مکه و
مدینه اقامت نمود.
او علاوه‌بر تحصیل دانش، به تعلیم اندوخته‌های خویش پرداخت.»
اصفهانی فردی حافظ، واعظ،
موثق و پرهیزگار
بود.
تذکره نویسان او را محدثی
چیره‌دست و در کتابت فردی تیزدست دانسته‌اند.
وی علاوه‌بر مقام علمی که موجب محبوبیتش میان طالبان علم شده بود، به‌دلیل اخلاق و نیک رفتاری، از وجاهت و منزلتی ویژه میان توده مردم برخوردار بود.
سمعانی که خود از شاگردان اوست می‌نویسد: «او فردی خوش معاشرت، بخشنده و دوست داشتنی بود. همچنین به حقوق دوستان و شاگردانش بسیار احترام می‌گذاشت.»
ابواحمد استادان و شیوخ بسیاری را دیده و از هر یک در علوم گوناگون استفاده کرده یا به استماع حدیث پرداخته است.
از آن میان می‌توان به افرادی همچون
احمد بن محمد حدّاد،
ابوالمحاسن رویانی، غانم بن محمد برجی و محمد بن ابی‌عدنان اشاره کرد.
عبشمی شاگردان بسیاری تربیت کرد که دسته‌ای از آنان، از مشاهیر زمانه بودند.
ابن عساکر،
ابن جوزی،
ابن قدامه و سمعانی از آن جمله‌اند.
قرشی به نوشته منابع تاریخی، آثار و تألیفات بسیاری در حدیث و
تاریخ و
معاجم شیوخ داشته،
اما عنوان و نام خاصی از آن به‌میان نیاورده‌اند.
زرکلی از محققان معاصر نوشته است: از
امالی وی در حدیث، تنها یک مجلس آن در هشت ورقه به‌صورت مخطوط در دانشگاه ریاض موجود است.
معمر درنهایت در سیزدهم
ذی‌القعده سال ۵۶۴ (هجری قمری) در بین راه مکه در نزدیک مسجد سعد از دنیا رفت و در همان‌جا به خاک سپرده شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «معمر بن عبدالواحد اصفهانی»، ج۴، ص۴۲۳.
