مقابله (ادبیات)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذکر دو یا چند معنای هماهنگ و در پی آوردن معانی مقابل آن‌ها را مقابله (ادبیات) گویند.
«مقابله» از انواع
اسلوب بدیعی قرآن و آن جایی است که دو یا چند معنای هماهنگ با یکدیگر آورده سپس به ترتیب، معانی مقابل آن‌ها ذکر شود؛ مانند: (فاما من اعطی واتقی وصدق بالحسنی فسنیسره للیسری واما من بخل واستغنی وکذب بالحسنی فسنیسره للعسری)؛ «حال اگر کسی (مالی) بخشید و پروا و
پرهیز ورزید و (
وعده )
بهشت را استوار داشت، زود است که راهش را به سوی خیر و آسانی هموار کنیم. و اما کسی که دریغ ورزید و بی نیازی کرد و بهشت را
دروغ انگاشت، زود است که راهش را به سوی دشواری هموار کنیم»..
برخی مقابله را از انواع
طباق شمرده و تفاوت آن دو را در این دانسته‌اند که طباق فقط با
اضداد پدید می‌آید ولی مقابله اعم از اضداد و غیر آن است، و نیز طباق غالبا بین دو
ضد مطرح می‌شود ولی مقابله، میان بیش از دو ضد است.
بعضی نیز مقابله را به سه نوع «
مقابله نظیری »، «
مقابله خلافی » و «
مقابله نقیضی » تقسیم کرده‌اند.
توضیح هر یک از این واژه‌ها را در مدخل‌های مربوط بیابید.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مقابله (ادبیات)».
