• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مکن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




مَكْن (به فتح میم و سکون کاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای قدرت، اقتدار و قدرت دادن است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه، از قبيل أَمْكَن (به فتح همزه و سکون میم)، مَكَّن (به فتح میم و کاف و تشدید کاف)، تَمَكُّن (به فتح تاء و میم) و غيره كه همه به معنى قدرت، اقتدار، قدرت دادن به كار مى‌روند، احتمال هست كه اصل همه از كون به معنى بود و هست باشد. مَكِين (به فتح میم و کسر کاف) به معنای داراى مكانت، منزلت و قدرت است. مواردى از مشتقات این کلمه در نهج‌ البلاغه آمده است.



مَكْن به معنای قدرت، اقتدار و قدرت دادن است. افعالى از اين ماده مشتّقند از قبيل أَمْكَن، مَكَّن، تَمَكُّن و غيره كه همه به معنى قدرت، اقتدار، قدرت دادن به كار مى‌روند، احتمال هست كه اصل همه از «كون» به معنى بود و هست باشد. مَكِين به معنای داراى مكانت، منزلت و قدرت است.


حضرت علی (علیه‌السّلام) به معاويه مى‌نويسد: «وَ يَنْدَمُ مَنْ أَمْكَنَ الشَّيْطَانَ مِنْ قِيَادِهِ فَلَمْ يُجَاذِبْهُ.» «پشيمان خواهد شد آن‌كه شيطان را به كشيدنش امكان داد و با او منازعه نكرد.» (شرح‌های نامه:)
«قَرَار مَكِين» «رحم مادر است كه تمكن دارد براى تربيت نطفه و يا داراى عظمت و منزلت است.» (شرح‌های خطبه: )


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۸۷.    
۲. طريحي نجفي، فخرالدين، مجمع البحرين، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۱۷.    
۳. سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۰، نامه ۴۸.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۸۷، نامه ۴۸.    
۵. صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۴۲۳، نامه ۴۸.    
۶. مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۶۶۱، نامه ۴۸.    
۷. بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۰۹.    
۸. بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۱۰.    
۹. مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۱۰، ص۲۹۸.    
۱۰. هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۳۴.    
۱۱. ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۱۳.    
۱۲. سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۸، خطبه ۱۶۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۸۳، خطبه ۱۵۸.    
۱۴. صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۲۳۳، خطبه ۱۶۳.    
۱۵. مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۳۵۷، خطبه ۱۶۳.    
۱۶. بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۸.    
۱۷. بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۸.    
۱۸. مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۶، ص۳۲۷.    
۱۹. هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۵.    
۲۰. ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۵۷.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «مکن»، ج۲، ص۹۸۷.    






جعبه ابزار