• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نصت (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: انصات.

نَصْت‌ (به فتح نون و سکون صاد) و اِنْصات (به کسر الف و سکون نون) از واژگان قرآن کریم به معنای سکوت برای استماع است.



نَصْت‌ و اِنْصات: سکوت برای استماع است. «نَصَتَ‌ له‌ نَصْتاً: سکت مستمعا لحدیثه». همچنین است اِنْصات و آن از نَصْت‌ ابلغ است.
در نهج البلاغه خطبه ۱۲۲ هست که به خوارج فرمود: «اَمْسِکُوا عَنِ الْکَلَامِ وَ اَنْصِتُوا لِقَوْلِی» «صحبت نکنید و برای شنیدن سخن من ساکت باشید». (شرح‌های خطبه:)


(فَلَمَّا حَضَرُوهُ قالُوا اَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِیَ وَلَّوْا اِلی‌ قَوْمِهِمْ مُنْذِرِینَ‌) «جنّ چون به شنیدن قرآن حاضر شدند، گفتند: ساکت باشید و چون قرآن تمام شد برای انذار پیش قوم خویش برگشتند».
(وَ اِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ‌ وَ اَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ‌) «آنگاه که قرآن خوانده شود به آن گوش دهید و ساکت باشید تا مورد رحم خدا قرار گیرید».
این آیه مردم را به یک مطلب اساسی دعوت می‌کند و آن اینکه هر جا که قرآن خوانده شد فورا سخن را قطع کرده و به کلام خدا که با بندگان سخن می‌گوید و صلاح دنیا و آخرت آنها را بیان می‌دارد، گوش کنند ولی متاسّفانه در میان ما این مطلب عملی نیست.
از آیه وجوب نفهمیده‌اند و گرنه مشهور و معروف شده بود ولی مطلوبیّت آن جای گفتگو نیست؛ این از حیث عموم آیه. ولی درباره نزول آن گفته‌اند: درباره نماز جماعت نازل شده که باید ساکت شد و به قرائت امام گوش کرد، چنانکه در مجمع آن را از امام باقر (علیه‌السّلام) نقل کرده است و اضافه کرده: گفته‌اند مسلمانان در نماز سخن می‌گفتند و بعضی بر بعضی سلام می‌کرد و چون کسی وارد مسجد می‌شد، می‌گفت: چقدر خوانده‌اید و آنها در نماز جواب می‌دادند لذا از تکلّم منع شده به استماع مامور گشتند و پس از نقل چند قول فرموده: شیخ ابو جعفر قدّس اللّه روحه (شیخ طوسی) گفته: قول اوّل از همه قوی‌تر است، زیرا فقط در قرائت امام در نماز جماعت انصات واجب است و امّا در غیر نماز خلافی نیست که سکوت و استماع غیر واجب میباشد. روایت شده از امام صادق (علیه‌السّلام) که فرمود: «یَجِبُ‌ الْاِنْصَاتُ‌ لِلْقُرْآنِ فِی الصَّلَاةِ وَ غَیْرِهَا»؛ شیخ فرموده آن بر طریق استحباب است.
۱- در تفسیر عیاشی از زراره نقل شده‌: «قَالَ اَبُو جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلَامُ‌ وَ اِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ‌ فِی الْفَرِیضَةِ خَلْفَ الْاِمَامِ‌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ اَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ‌». این همان انصات و استماع واجب است.
۲- و از زراره نقل کرده: «سَمِعْتُ اَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ یَقُولُ‌: «یَجِبُ‌ الْاِنْصَاتُ‌ لِلْقُرْآنِ فِی الصَّلَاةِ وَ غَیْرِهَا وَ اِذَا قُرِئَ عِنْدَکَ الْقُرْآنُ وَجَبَ عَلَیْکَ‌ الْاِنْصَاتُ‌ وَ الِاسْتِمَاعُ»».
۳- ایضا از ابی کهمس از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل نموده: ابن کوّاء (یکی از خوارج) در پشت سر امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) خواند: (لَئِنْ اَشْرَکْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُکَ وَ لَتَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ‌) (اگر مشرک شوى، تمام اعمالت تباه مى‌شود و از زيانكاران خواهى بود) امام (علیه‌السّلام) (با آنکه در نماز بود) از شنیدن آن سکوت فرمود.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۶۹.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۲۶.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۴۱۳.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۷۷، خطبه۱۲۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲، خطبه۱۱۸.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۸، خطبه۱۲۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۸، خطبه۱۲۲.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۴-۲۱۵.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۲۲۷.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۱۴۴.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۹۷.    
۱۳. احقاف/سوره۴۶، آیه۲۹.    
۱۴. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۱۶.    
۱۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۲۹.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۹.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۰.    
۱۸. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۴.    
۱۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۳۸۲.    
۲۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۸، ص۴۹۹.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۹۱.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۵۱.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۹۱.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۵۱.    
۲۵. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی‌، ج۲، ص۴۴.    
۲۶. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی‌، ج۲، ص۴۴.    
۲۷. زمر/سوره۳۹، آیه۶۵.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۶۵.    
۲۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۹۰.    
۳۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۴۳۹.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۹۰.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۲۰۸.    
۳۳. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی‌، ج۲، ص۴۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "نصت"، ج۷، ص۶۹.    






جعبه ابزار