نفع (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَفْع (به فتح نون و سکون عین) از
واژگان قرآن کریم به معنای
فائده و بهره است و نفع مقابل
ضرر است.
نَفْع:
فائده و بهره است.
(هذا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ) (اين همان روزى است كه
راستی راستگويان، به آنها سود مى‌بخشد).
نفع مقابل
ضرر است که فرموده:
(لا اَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعاً وَ لا ضَرًّا) (من مالك هيچ سود و زيانى براى خويش نيستم).
(یَدْعُوا لَمَنْ ضَرُّهُ اَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ) (او كسى را مى‌خواند كه
زیانش از نفعش نزديكتر است).
(فَذَکِّرْ اِنْ نَفَعَتِ الذِّکْری) بعضی گفته‌اند «ان» در
آیه به معنی «قد» است، یعنی: «یادآوری کن که
یادآوری فایده می‌دهد» و آن اخبار است به این‌که تذکر، فائده دارد، به قول بعضی تقدیر آیه «ان نفعت و ان لم تنفع» است، یعنی: تذکّر بده، خواه مفید باشد یا نه؛ ولی ظاهرا
شرط حقیقی است و منظور آنست: اگر تذکّر فایده ندهد و
لغو باشد، دیگر تذکّر نده.
به نظر می‌آید: تذکّر غیر از
ابلاغ و تذکّر اوّلی است که باید به همه بشود. آیات بعدی این مطلب را روشن می‌کند که فرموده:
(سَیَذَّکَّرُ مَنْ یَخْشی • وَ یَتَجَنَّبُهَا الْاَشْقَی • الَّذِی یَصْلَی النَّارَ الْکُبْری) یعنی: «آنکه روح
خشیت دارد متذکّر می‌شود و آنکه
اشقی است از تذکّر سر می‌پیچد».
علی هذا تذکّر لزومی ندارد و لغو خواهد بود؛ ابلاغ اولی که برای
اتمام حجت است کافی خواهد بود، پس:
(فَاَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّی عَنْ ذِکْرِنا وَ لَمْ یُرِدْ اِلَّا الْحَیاةَ الدُّنْیا) (حال كه چنين است از كسى كه از ياد ما روى گردانده و جز زندگى
دنیا را نخواسته، اعراض كن).
آیه ذیل درباره ابلاغ و تذکّر اوّلی است:
(فَذَکِّرْ اِنَّما اَنْتَ مُذَکِّرٌ • لَسْتَ عَلَیْهِمْ بِمُصَیْطِرٍ • اِلَّا مَنْ تَوَلَّی وَ کَفَرَ • فَیُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذابَ الْاَکْبَرَ) (پس تذكّر ده كه تو فقط تذكّر دهنده‌اى! تو بر آنان
سلطه ندارى كه مجبورشان به
ایمان كنى، و تذكر براى همه سود بخش است مگر كسى كه پشت كند و
کافر شود، كه
خداوند او را به بزرگترين
عذاب،
مجازات مى‌كند).
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "نفع"، ج۷، ص۹۶.
