پیروی از حق (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پیروی از حق
۶۶. پیروی مؤمنان، از
حق :
«... وان الذین ءامنوا اتبعوا الحق...»
«...و مؤمنان از حقی که از سوی پروردگارشان بود، پیروی کردند...»
آثار پیروی از حق
۱. فرجام نیک
۶۷. نیک فرجامی مؤمنان، نتیجه پیروی آنان از حق:
«... و اصلح بالهم• ذلک بان... الذین ءامنوا اتبعوا الحق...»
«...و کارشان را
اصلاح می‌کند•این به خاطر آن است که ...و مؤمنان از حقی که از سوی پروردگارشان بود، پیروی کردند...»
در
مجمع البیان گفته : کلمه
بال به معنای حال و شاءن است، و بال به معنای
قلب نیز می‌آید، می‌گویند: خطر ببالی کذا : بدلم چنین افتاد، و این کلمه جمع ندارد، چون از آن دو کلمه دیگر یعنی حال و شاءن، مبهم تر و کلی تر است.
و معنای آیه این است که : خداوند با
عفو و
مغفرت خود پرده‌ای بر روی گناهانشان می‌کشد، و هم در دنیا و هم در آخرت دلهایشان را اصلاح می‌کند، اما در دنیا برای اینکه
دین حق، دینی است که با آنچه
فطرت انسانی اقتضایش را دارد موافق است، و احکامش مطابق همان فطرتی است که خدای تعالی بشر را بر آن فطرت آفریده، و فطرت
اقتضاء ندارد و نمی‌طلبد مگر چیزی را که کمال و سعادت
انسان در آنست، و ایمان به آنچه خدا نازل کرده و عمل به آن وضع انسان را در مجتمع دنیایی اش اصلاح می‌کند. و اما در آخرت برای اینکه آخرت، عاقبت همین زندگی دنیا است، وقتی آغاز زندگی توام با سعادت باشد، انجامش نیز سعید خواهد بود.
۲. مغفرت
۶۸. غفران لغزشهای مؤمنان، نتیجه پیروی آنان از حق:
والذین ءامنوا... وهو الحق من ربهم کفر عنهم سیـاتهم... • ذلک بان... الذین ءامنوا اتبعوا الحق...
«و کسانی که ایمان آوردند ...و همه حق است و از سوی پروردگار، نیز
ایمان آوردند خداوند گناهانشان را می‌بخشد ...• این به خاطر آن است که ...و مؤ منان از حقی که از سوی پروردگارشان بود، پیروی کردند...»
در این آیه شریفه،
اضلال اعمال که در آیه قبلی بود با تکفیر سیئات و اصلاح بال مقابله شده، در نتیجه معنایش این می‌شود که : ایمان و عمل صالحشان به سوی غایت سعادتشان هدایت کرد. چیزی که هست چون این هدایت تمام نمی‌شود مگر با تکفیر گناهان، چون با بودن گناهان وصول به سعادت دست نمی‌دهد، لذا
تکفیر سیئات را هم ضمیمه اصلاح بال نمود.
قابل توجه اینکه در مقابل دو کیفری که برای کفار بازدارنده از راه
خدا ذکر شده بود دو پاداش برای مؤمنان صالح العمل بیان می‌کند که نخستین آنها پوشاندن لغزشها و بخشودگی خطاهائی است که به هر حال هر انسان غیر معصومی از آن خالی نیست، و دیگر اصلاح بال است.
بال به معانی مختلفی آمده است به معنی حال، کار، قلب، و به گفته
راغب در
مفردات به معنی حالات پر اهمیت است، بنابراین
اصلاح بال به معنی سر و سامان دادن به تمام شئون زندگی و امور سرنوشت ساز می‌باشد که طبعا هم پیروزی در دنیا را شامل است، و هم نجات در آخرت را، به عکس سرنوشتی که کفار دارند که به
حکم «اضل اعمالهم» تلاشها و کوششهایشان به جائی نمی‌رسد و به جز شکست نصیب و بهره‌ای ندارند.
و می‌توان گفت آمرزش گناهان نتیجه ایمان آنها، و اصلاح بال نتیجه اعمال صالح آنها است.
مؤمنان هم دارای آرامش فکرند، و هم پیروزی در برنامه‌های عملی که اصلاح بال دامنه گسترده‌ای دارد و همه اینها را شامل است، و چه نعمتی از این بالاتر که انسان روحی آرام و قلبی مطمئن و برنامه هائی مفید و سازنده داشته باشد.
در آخرین آیه نکته اصلی این پیروزی و آن شکست را در یک مقایسه فشرده و گویا بیان کرده، می‌فرماید: «این به خاطر آن است که کافران از باطل پیروی کردند، و مؤمنان از حقی که از سوی پروردگارشان بود.»
جان مطلب اینجا است که دو خط ایمان و
کفر از دو خط حق و
باطل منشعب می‌شود، حق یعنی واقعیتهای عینی که از همه بالاتر ذات پاک پروردگار است، و به دنبال آن حقائق مربوط به زندگی انسان، و قوانینی حاکم بر رابطه او با خدا، و روابط آنها با یکدیگر است.
باطل یعنی پندارها، خیالها، نیرنگها، افسانه‌های خرافی، کارهای بیهوده و بی هدف، و هر گونه
انحراف از قوانین حاکم بر عالم هستی.
آری مؤمنان پیروی از حق می‌کنند، به همان معنی که گفته شد و کفار از باطل، و همین دلیل بر پیروزی آنها و شکست اینها است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «پیروی از حق».
