• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

پیوند نسبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


برادری، پیوند نسبی میان دو تن، اعم از زن و مرد، که توسعاً به پیوند عمیق دینی و عاطفی نیز دلالت می‌کند.



از اشتراک بیواسطه در پدر و مادر یا یکی از آن دو پدید می‌آید و آثار و احکام ویژه حقوقی، فقهی و اخلاقی دارد.


اهمّ مواردی که «برادری» «خواهری» از نظر فقهی دارای حکم است، عبارت است از: الف) میراث که بنا به اجماع همه مذاهب، در صورت فقدان افراد طبقه اول یعنی پدر، مادر و فرزندان، نوبت به افراد طبقه دوم یعنی برادر و خواهر خواهد رسید. در جزئیات این حکم، آرای متفاوت وجود دارد.
[۱] جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۴، ص۹ـ۲۹، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
[۲] ابن رشد، بدایة المجتهد، ج۲، ص۳۴۲ـ۳۴۶، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
[۳] ابن قدامه، المغنی، ج۷، ص۴، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴] محمدحسن بن باقر نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،ج ۳۹، ص ۱۶۶، بیروت ۱۹۸۱.
[۵] موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۵۸ـ۶۰، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
ب) حِضانت برادر یا خواهر خردسال که برخی از فقها به وجود چنین حقی فتوا داده اند
[۶] جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۲، ص۳۴۶، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
[۷] محمدحسن بن باقر نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،ج ۳۱، ص ۲۹۶، بیروت ۱۹۸۱.
[۸] ابن حزم، المحلّی، ج۱۰، ص۳۲۳، بیروت (بی تا).
[۹] موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۴۰ـ۴۳، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
ج) وجوب یا استحباب پرداخت هزینه زندگی برادر یا خواهر تهیدست.
[۱۰] جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۲، ص۳۵۲، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
[۱۱] ابن حزم، المحلّی، ج۱۰، ص۱۰۰، بیروت (بی تا).
[۱۲] موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۴۸ـ۵۰، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
د) پذیرفتن گواهی یک نفر به سود برادر یا خواهر که برخی از فقهای مذاهب عامّه نسبت به آن تردید کرده اند.
[۱۳] جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۴، ص۱۳۰، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
[۱۴] ابن رشد، بدایة المجتهد، ج۲، ص۴۶۴، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
[۱۵] موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۵۱ـ۵۲، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
[۱۶] محمدحسن بن باقر نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،ج ۴۱، ص ۷۴، بیروت ۱۹۸۱.



برادری علاوه بر نسب، از راه رضاع نیز حاصل می‌شود.


(۱) ابن حزم، المحلّی، بیروت (بی تا).
(۲) ابن رشد، بدایة المجتهد، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
(۳) ابن قدامه، المغنی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۴) جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
(۵) موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
(۶) محمدحسن بن باقر نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت ۱۹۸۱

 
۱. ↑ جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۴، ص۹ـ۲۹، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
۲. ↑ ابن رشد، بدایة المجتهد، ج۲، ص۳۴۲ـ۳۴۶، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۳. ↑ ابن قدامه، المغنی، ج۷، ص۴، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۴. ↑ محمدحسن بن باقر نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،ج ۳۹، ص ۱۶۶، بیروت ۱۹۸۱.
۵. ↑ موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۵۸ـ۶۰، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
۶. ↑ جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۲، ص۳۴۶، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
۷. ↑ محمدحسن بن باقر نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،ج ۳۱، ص ۲۹۶، بیروت ۱۹۸۱.
۸. ↑ ابن حزم، المحلّی، ج۱۰، ص۳۲۳، بیروت (بی تا).
۹. ↑ موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۴۰ـ۴۳، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
۱۰. ↑ جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۲، ص۳۵۲، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
۱۱. ↑ ابن حزم، المحلّی، ج۱۰، ص۱۰۰، بیروت (بی تا).
۱۲. ↑ موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۴۸ـ۵۰، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
۱۳. ↑ جعفربن حسن محقق حلّی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۴، ص۱۳۰، چاپ عبدالحسین محمدعلی، نجف ۱۳۸۹/۱۹۶۹.
۱۴. ↑ ابن رشد، بدایة المجتهد، ج۲، ص۴۶۴، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۱۵. ↑ موسوعة جمال عبدالناصر فی الفقه الاسلامی، ج ۴، ج۴، ص۵۱ـ۵۲، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
۱۶. ↑ محمدحسن بن باقر نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،ج ۴۱، ص ۷۴، بیروت ۱۹۸۱.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «پیوند نسبی»، شماره۸۵۵.    



جعبه ابزار