• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

چوپانی (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


چوپانی، شبانی و نگهبانی گله گوسفند و گاو است.
[۱] لغت نامه، ج۵، ص۷۳۰۱، «چوپانی».
در این مدخل از واژه «رعی» و جمله «تاجرنی» استفاده شده است.


چوپانی از کهن‌ترین پیشه‌هاست.در داستان‌های آفرینش، یکی از فرزندان آدم چوپان و دیگری کشاورز بود.
[۲] تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۱۳۷ـ۱۴۰.

به چوپانی انبیا نیز اشاراتی شده که روشن‌تر از همه آن‌ها، چوپانی حضرت موسی و داوود علیهماالسلام است.
[۳] قصص/سوره۲۸، آیه۲۶.    
[۴] طه/سوره۲۰، آیه۱۸.    
[۵] تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۳۹۸.
[۶] تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۴۰۱.
[۷] تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۴۷۲.
[۸] قصص قرآن، هاشم رسولی محلاتی، ج۱، ص۳۸۶، یا، تاریخ انبیاء، تهران ۱۳۷۳ش.

در میان بنی‌اسرائیل ریاستِ شبانان از مناصب بزرگ و مهم محسوب می‌شد و بیش‌تر متقدمان عبرانیان شبان بودند.
[۹] قاموس کتاب مقدس، جیمز هاکس، ذیل «شبان»، بیروت ۱۹۲۸، چاپ افست تهران ۱۳۴۹ش.
حضرت محمد صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم نیز چوپانی می‌کرد و فرموده است: کدام پیامبری است که چوپانی نکرده باشد؟.
[۱۰] البدایة و النهایة، ابن کثیر، ج۲، ص۳۶۰، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸/ ۱۹۸۸.    
[۱۱] بحار الانوار، مجلسی، ج۱۶، ص۲۲۳۲۲۴.    


۱.۱ - ضمان

چوپان، امين به‌شمار مى‌رود.بنابر اين، ضامن گوسفندان تلف شده نيست، مگر آنكه كوتاهى كرده باشد، مانند آنكه گوسفندان را در غير مرتع تعيين شده بچراند يا بيش از حدّ متعارف آن‌ها را بزند.
[۱۲] المبسوط ج۳، ص ۲۴۴.    
اگر گوسفندان به زراعت كسى خسارت وارد كنند چوپان ضامن است نه مالک.
[۱۳] تحرير الوسيلة ج ۲، ص ۱۹۲- ۱۹۳.    


مردم عرب پیش از اسلام ، معمولا چوپانان را از میان بردگان (غلامان و کنیزان) انتخاب می‌کردند.
آن‌ها جزو طبقات پست اجتماع محسوب می‌شدند، چنان‌که در برخی اشعار هجوآمیز عربی، چوپان بودن افراد، مایه خفت آن‌ها تلقی شده است.
[۱۴] الصناعات و الحرف عندالعرب فی العصر الجاهلی، واضح صمد، ج۱، ص۳۴۴ـ ۳۴۵، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۱.

پس از اسلام نیز چنین تفکری کم‌وبیش در میان اعراب وجود داشت، چنان‌که به روایت جاحظ، اعراب بیش‌تر از میان غلامان بربری، نوبی، حبشی و هندی، چوپان استخدام می‌کردند.
[۱۵] «عالم الجاحظ الرحیب»، سعدی یوسف، ج۱، ص۱۹، التراث الشعبی، سال ۵، ش ۱ (۱۳۹۴).



۱. ↑ لغت نامه، ج۵، ص۷۳۰۱، «چوپانی».
۲. ↑ تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۱۳۷ـ۱۴۰.
۳. ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۲۶.    
۴. ↑ طه/سوره۲۰، آیه۱۸.    
۵. ↑ تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۳۹۸.
۶. ↑ تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۴۰۱.
۷. ↑ تاریخ (بیروت)، طبری، ج۱، ص۴۷۲.
۸. ↑ قصص قرآن، هاشم رسولی محلاتی، ج۱، ص۳۸۶، یا، تاریخ انبیاء، تهران ۱۳۷۳ش.
۹. ↑ قاموس کتاب مقدس، جیمز هاکس، ذیل «شبان»، بیروت ۱۹۲۸، چاپ افست تهران ۱۳۴۹ش.
۱۰. ↑ البدایة و النهایة، ابن کثیر، ج۲، ص۳۶۰، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸/ ۱۹۸۸.    
۱۱. ↑ بحار الانوار، مجلسی، ج۱۶، ص۲۲۳۲۲۴.    
۱۲. ↑ المبسوط ج۳، ص ۲۴۴.    
۱۳. ↑ تحرير الوسيلة ج ۲، ص ۱۹۲- ۱۹۳.    
۱۴. ↑ الصناعات و الحرف عندالعرب فی العصر الجاهلی، واضح صمد، ج۱، ص۳۴۴ـ ۳۴۵، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۱.
۱۵. ↑ «عالم الجاحظ الرحیب»، سعدی یوسف، ج۱، ص۱۹، التراث الشعبی، سال ۵، ش ۱ (۱۳۹۴).


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «چوپانی».    



جعبه ابزار