• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کبد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: عناوین مفردات نهج البلاغه (جلد ۲).

كَبَد (به فتح کاف و باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای سختى، رنج و جگر سياه است. این کلمه پنج بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


كَبَد
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۹۱.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۱۳۵.    
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۶۹۵.    
کبد (مثل شرف) به معنای سختى و رنج، (بر وزن كتف) به معنى جگر سياه است.
راغب گويد: آن بر وزن اوّل به معنى درد جگر و بر وزن دوم به معنى جگر است. «كبد السماء» وسط آسمان را گويند تشبيه شده به كبد انسان كه در وسط بدن است.
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۶۹۵.    


حضرت علی (علیه‌السلام) چنان كه فرموده: «وَ مَنْ كَابَدَ الاَْمُورَ عَطِبَ وَ مَنِ اقْتَحَمَ اللُّجَجَ غَرِقَ وَ مَنْ دَخَلَ مَدَاخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ»
[۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۵۹، حکمت ۳۳۹.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۳۵، حکمت ۳۴۹.    
[۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۶، حکمت ۳۴۹.    
[۸] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۶۴.    
مكابده خود را به رنج انداختن است: «كابده مكابدة: قاساه و تحمّل المشاقّ فى فعله» يعنى هر كس در كارها خود را به رنج انداخت هلاک شد، و هر كس وارد درياها شد غرق گرديد و هر كس به جاهاى بدنام داخل شد متّهم گشت.
«أَكْبَادٌ تَحِنُّ إِلَى الْقِدِّ- أَكْبَادٌ حَرَّى»
[۹] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۷۸، نامه ۴۵.    
[۱۰] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۸۰، نامه ۴۵.    
[۱۱] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۸، نامه ۴۵.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۸۶.    
در «حنن- حرر» گذشت.
(ببینید: حنن، حرر (مفردات‌نهج‌البلاغه))

ظاهرا درباره حضرت مهدی (علیه‌السلام) فرموده: «وَ تُخْرِجُ لَهُ الاَْرْضُ من أَفَالِيذَ كَبِدِهَا وَ تُلْقي إِلَيْهِ سِلْماً مَقَالِيدَهَا»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۰۲، خطبه ۱۳۸.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ص۳۰، خطبه ۱۳۶.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۶، خطبه ۱۳۸.    
[۱۶] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۴۱.    
كه در «فلذ- قلد» گذشت.
(ببینید: فلذ، قلد (مفردات‌نهج‌البلاغه))


این کلمه پنج بار در نهج‌ البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۹۱.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۱۳۵.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۶۹۵.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۶۹۵.    
۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۵۹، حکمت ۳۳۹.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۳۵، حکمت ۳۴۹.    
۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۶، حکمت ۳۴۹.    
۸. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۶۴.    
۹. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۷۸، نامه ۴۵.    
۱۰. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۸۰، نامه ۴۵.    
۱۱. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۸، نامه ۴۵.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۸۶.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۰۲، خطبه ۱۳۸.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ص۳۰، خطبه ۱۳۶.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۶، خطبه ۱۳۸.    
۱۶. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۴۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کبد»، ج۲، ص۸۹۱.    



رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 339 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 138 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 45 نهج البلاغه
جعبه ابزار