• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کسر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




كَسْر (به فتح کاف و سکون سین) از واژگان نهج البلاغه به معنای شكستن است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه كِسْر (به کسر کاف و سکون سین) به معنای گوشه منزل و طرف پایين خيمه است و این لفظ فقط يک بار در نهج البلاغه آمده است.



كَسْر به معنای شكستن است. كِسْر (مثل فكر) به معنی گوشه منزل و طرف پایين خيمه است.


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خودش فرموده: «أَنَا وَضَعْتُ فِي الصِّغَرَ بَكَلاَكِلِ الْعَرَبِ وَكَسَرْتُ نَوَاجِمَ قُرُونِ رَبِيعَةَ وَمُضَرَ» «من در كوچكى سينه‌هاى (بزرگان) عرب را به خاک انداختم و شاخه‌هاى بلند (سرگردان) قبيله ربيعه و مضر را شكستم.»
فرموده: «كَقَيْضِ بَيْض في أَدَاح يَكُونُ كَسْرُهَا وِزْراً وَ يُخْرِجُ حِضَانُهَا شَرّاً» (همچون تخم افعى در لانه پرندگان (نباشيد) كه شكستن آن گناه است (زيرا گمان مى‌رود تخم پرنده باشد) امّا جوجه آن شرّ و زيانبار است، (زيرا در حقيقت تخم افعى است، اشاره به اين‌كه ظاهر شما به حكم محيط اسلامى ايمان است ولى باطنتان بوى صفات جاهليّت مى‌دهد).) و آن در «بيض- دحو» مشروحا گذشت.

۲.۱ - كِسْر

در صفین به ياران خود فرمود: «وَعَلَيْكُمْ بِهذَا السَّوَادِ الاَْعْظَمِ وَالرِّوَاقِ المُطَنَّبِ فَاضْرِبُوا ثَبَجَهُ فإِنَّ الشَّيْطَانَ كَامِنٌ فِي كِسْرِهِ» «حمله كنيد به اين اهل شام و به آن خيمه طناب‌دار، از وسط آن بزنيد كه شيطان در پایين آن موضع گرفته است.» منظور از «شیطان» معاویه است و مراد از «الرواق» چادر معاويه مى‌باشد.»

۲.۲ - كَسِيرة

«دَامِيَةَ الْمِعْزَى الْكَسِيرَةَ» يعنى «بز پا شكسته و مجروح كه در «دم» گذشت.»


لفظ كِسْر فقط يک بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۰۱.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۴۷۳.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۷۳، خطبه ۱۹۲.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۸۱، خطبه ۱۹۵.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۰، خطبه ۱۹۲.    
۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۹۷.    
۷. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۲، خطبه ۱۶۶.    
۸. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۹۵، خطبه ۱۶۱.    
۹. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۰، خطبه ۱۶۶.    
۱۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۸۲.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۹، خطبه ۱۶۶.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۲۶، خطبه ۶۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۱۱، خطبه ۶۴.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۷، خطبه ۶۶.    
۱۵. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۸.    
۱۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۶۹، نامه ۴۱.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۷۳، نامه ۴۱.    
۱۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۳، نامه ۴۱.    
۱۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۶۷.    
۲۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۲۶، خطبه ۶۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کسر»، ج۲، ص۹۰۱.    






جعبه ابزار