کفّارات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
اسلام برای کسانی که
قانون شکنی میکنند، جریمههایی در نظر گرفته شده تا از یک سو کیفری برای فرد متخلف باشد و از سوی دیگر منافعی عاید
جامعه گردد. این جریمهها همان کفاراتند؛ همانند آزاد کردن
برده مسلمان، سیر کردن یا پوشاندن فقیران و مستمندان و... در مواردی هم، کفاره به شکل روزهداری است که مصالح معنوی برای روزهدار در پی دارد. اثر دیگر کفارات، تأثیر آنها در توزیع
ثروت میان مستمندان جامعه است؛ چنان که یکی از تدابیر اسلام برای آزادی تدریجی بردگان، آزاد شدن آنان از راه کفارات است.
کفارات چهار نوعند:
کفارههای مرتبه
کفارههای مخیّره
کفارههای مخیّره و مرتبه
کفاره جمع
کفاره ای است که در ادای آنها، رعایت ترتیب لازم است. این گونه کفارات برای انجام اعمال زیر در نظر گرفته شده است:
ظهار،
کشتن انسانی از روی خطا و
افطار قضای
روزه ماه رمضان بعد از زوال
ظهر. که برای مورد اول و دوم، ابتدا باید بنده آزاد کند و در صورت ناتوانی از آن، دو ماه پی در پی روزه بگیرد و در صورتی که نتواند، شصت فقیر را سیر کند؛ و برای مورد سوم ابتداء باید به ده فقیر غذا دهد و در صورتی که نتواند، سه روز پشت سر هم روزه بگیرد.
کفاره ای است که مکلف در انتخاب هر کدام آزاد است و با انجام همان، وظیفهاش ادا میشود. این کفارات برای اعمال زیر قرار داده شده است:
افطار عمدی روزه ماه رمضان، شکستن
نذر و
عهد و برای آنجا که بانویی،
مو ی سرش را در هنگام
سوگواری ببرد.
در این موارد مکلف بین چند کفاره مخیر است که عبارتند از:
آزاد کردن بنده، دو ماه روزهداری پی در پی و یا به شصت فقیر غذا دادن.
که در مرحله اول، مکلف بین ادای یکی از چند کفاره مخیر است و در صورت ناتوانی از آنها، نوبت به کفاره دیگری میرسد. این نوع کفارات برای این اعمال است:
شکست قسم، برای آنجا که بانویی در هنگام مصیبت، موی سرش را بکَند و بر صورتش خدشه وارد کند (صورتش را با خراشیدن
خونآلود کند) و برای مردی که در سوگ
فرزند یا
همسرش، لباس خود را بشکافد.
در این موارد، مکلف اختیار دارد بندهای را آزاد کند یا ده فقیر را بپوشاند یا
غذا دهد و در صورت ناتوانی از آنها باید سه روز روزه بگیرد.
که باید سه نوع کفاره با هم ادا شوند. آنها عبارتند از: آزاد کردن بنده، دو ماه روزهداری پی در پی و به شصت فقیر غذا دادن.
کفاره جمع برای این اعمال است: کشتن مؤمنی از روی عمد و ستم و شکستن عمدی روزه ماه رمضان به وسیله کار حرامی مانند
شراب خوردن.
کلیات فقه اسلامی، ص۶۵-۶۶.
