کیل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
كَيْل (به فتح کاف و سکون یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای پیمانه كردن و پيمانه است. این کلمه دو بار در
نهج البلاغه آمده است.
كَيْل به معنای پيمانه كردن و پيمانه است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره دلسوزى خويش فرموده:
«وَيْلُ امِّهِ كَيْلاً بِغَيْرِ ثَمَن لَوْ كَانَ لَهُ وِعَاءٌ وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِين» «ويل امّه» يعنى واى بر مادر او، اين كلمه براى تحقير وضع شده ولى در تعظيم به كار مى‌رود. «كيلا» مفعول فعل محذوف است، در اينجا مراد از «ويل امّه» مدح و يا ذم است. يعنى «خيرباد (يا واى) بر شما علم و حكمت را براى شما بدون قيمت پيمانه كرده و تحويل مى‌دهم، اى كاش ظرفى براى آن (قلوب قبول كننده) پيدا مى‌شد، خبر آن را بعد از زمانى خواهيد دانست (ظاهرا پشيمان خواهيد شد).»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره فتنه‌هاى بعد از خود فرموده:
«رَايَةُ ضَلاَلة قَدْ قَامَتْ عَلَى قُطْبِهَا وَ تَفرَّقَتْ بِشُعَبِهَا تَكِيلُكُمْ بِصَاعِهَا وَ تَخْبِطُكُمْ بِبَاعِهَا قَائِدُهَا خَارجٌ مِنْ الْمِلَّةِ» «ضلالت و فتنه‌اى مشاهده كردم كه بر قطب و ميله خود ايستاده (و قوى شده) و شاخه‌هايش و شعبه‌هايش را به اطراف برده (و احاطه كرده) با پيمانه خود شما را پيمانه مى‌كند (با نقشه خودش شما را از بين مى‌برد يا به عذاب مى‌كشد) و با پاى خودش شما را لگد مال مى‌كند امير آن فتنه از دين
اسلام خارج است.»
(شرح‌های خطبه:
) به «بوع» رجوع شود .
این کلمه دو بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کیل»، ج۲، ص۹۲۳.
