یولج (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یولج: (یُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ) «یولج» از مادّه
«ایلاج» در اصل، از
«ولوج» به معنای دخول است، این تعبیر اشاره به دگرگونی‌های تدریجی و کاملًا منظم و حساب شده شب و روز در فصول مختلف سال است که از یکی کاسته، و به دیگری افزوده می‌شود. اما این احتمال نیز وجود دارد که اشاره به مساله طلوع و غروب آفتاب باشد که به خاطر شرائط خاص جوّ (هوای اطراف زمین) این امر، به صورت ناگهانی انجام نمی‌گیرد، بلکه از آغاز
طلوع فجر، اشعه آفتاب به طبقات بالای هوا می‌افتد و آهسته آهسته، به طبقات پائین منتقل می‌شود، گویی روز تدریجاً وارد شب می‌گردد، و لشکر نور، بر سپاهیان
ظلمت چیره می‌شود، و به عکس هنگام غروب آفتاب، نخست نور از قشر پائین جوّ، برچیده می‌شود و هوا کمی تار می‌گردد و تدریجاً از طبقات بالاتر، تا آخرین شعاع خورشید برچیده شود، و لشگر ظلمت همه جا را تسخیر کند.
(ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ) (اين وعده
نصرت الهى بخاطر آن است كه او بر هر چيز قادر است؛ خداوندى كه شب را در روز، و روز را در شب داخل مى‌كند؛ و
خداوند شنوا و بيناست.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ايلاج هر يك از شب و روز در ديگرى به معناى حلول آن در محل آن ديگرى است، مانند حلول نور روز در جاى ظلمت شب، گويى كه نور صبح مانند فرو رفتن چيزى در چيزى داخل ظلمت شب مى‌شود، و پس از وسعت يافتن همه آن فضايى را كه ظلمت شب گرفته بود مى‌گيرد، هم چنان كه ظلمت عصر مانند چيزى كه در چيزى فرو رود، وارد در نور روز شده در آن وسعت مى‌گيرد، تا همه فضا و جاى نور را بگيرد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُّسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِن قِطْمِيرٍ) (او شب را در روز داخل مى‌كند و روز را در شب؛ و خورشيد و ماه را مسخّر شما كرده، هر يك تا سر آمد معيّنى به حركت خود ادامه مى‌دهد؛ اين است خداوند، پروردگار شما؛ حاكميت در سراسر عالم از آن اوست. و كسانى را كه جز او مى‌خوانيد و مى‌پرستيد مالك كوچكترين چيزى نيستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ايلاج كه مصدر يولج است، به معناى فرو كردن است، و ايلاج شب در روز به معناى آن است كه با طولانى كردن شب، روز را كوتاه كند، و ايلاج روز در شب آن است كه با طولانى كردن روز، شب را كوتاه كند، و مراد از اين دو جمله اين است كه: به اختلاف شب و روز از نظر بلندى و كوتاهى اشاره كند، كه به طور دايم در ايام سال جريان دارد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ) (شب رادر روز داخل مى‌كند و روز را در شب؛ و او به آنچه در درون سينه‌ها وجود دارد داناست.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ايلاج شب در روز و ايلاج روز در شب به معناى اختلافى است كه شب و روز در كوتاهى و بلندى دارند، و اين اختلاف در دو نيم كره شمالى و جنوبى درست به عكس همند، در فصلى كه در نيم كره شمالى شب‌ها بلند است، در نيم كره جنوبى كوتاه است، و در فصلى كه در نيم كره شمالى شب‌ها كوتاه و روزها بلند است، در نيم كره جنوبى به عكس آن است، و مساله اختلاف شب و روز را در كلام خداى تعالى چند بار ديديم.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یولج»، ص۶۶۵.
