یَعْبَأ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَعْبَأ:
(قُلْ مٰا يَعْبَؤُا بِكُمْ) یَعْبَأ: از مادّۀ«
عبأ» (بر وزن عبد) به معنى«سنگينى» (قدر و ارزش)است.
بنابراين جمله
(لا يَعْبَاُ) يعنى وزنى قائل نيست و به تعبير ديگر اعتنايى نمى‌كند.
آيه مورد بحث كه آخرين آيه سوره فرقان است در حقيقت نتيجه‌اى است براى تمام سوره و هم براى بحث‌هايى كه در زمينه اوصاف عباد الرحمن در آيات گذشته آمده است، روى سخن را به پيامبر (ص) كرده مى‌گويد:
«بگو پروردگار من براى شما ارج و وزنى قائل نيست اگر دعاى شما نباشد...»
بعضى گفته‌اند دعا به همان معنى دعا كردن معروف است.
بعضى ديگر آن را به معنى ايمان و بعضى به معنى عبادت و توحيد و بعضى به معنى شكر و بعضى به معنى خواندن خدا در سختی‌ها و شدايد، تفسير كرده‌اند. امّا ريشه همه اين‌ها همان ايمان و توجه به پروردگار است.
بنابراين مفهوم آيه چنين مى‌شود:
«آنچه به شما وزن و ارزش و قيمت در پيشگاه خدا مى‌دهد همان ايمان و توجه به پروردگار و بندگى اوست.
به موردی از کاربرد
یَعْبَأ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا) (بگو: «پروردگارم براى شما ارزشى قائل نيست اگر دعاى شما نباشد؛ شما آيات خدا و پيامبران را تكذيب كرديد و اين عمل دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد.»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در مفردات گفته: وقتى گفته مى‌شود: ما عبات به معنايش اين است كه: من به فلان چيز اعتنايى نكردم و باكم نشد و اصل اين كلمه از ماده عبا گرفته شده كه به معناى ثقل است؛ گويا فرموده: اينان نزد پروردگار من وزن و قدرى ندارند و در آيه
(قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي) نيز بدين معنا است. بعضى ديگر گفته‌اند: از باب عبات الطيب- بوى خوش باقى ماند است، گويا گفته شده اگر دعاى شما نباشد خدا باقيتان نمى‌گذارد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَعْبَأ»، ج۳، ص۸۳.
