یَعْصِمُنی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَعْصِمُنی:
(يَعْصِمُنی مِنَ الْماءِ) یَعْصِمُنی: در اصل از مادّه «عصم» (بر وزن خصم) به معنى «نگاه داشتن» و «بازداشتن» است.
در اين آيه از گفتگوى نوح (ع) با پسرش سخن مى‌گويد، آنجا كه نوح، پسرش را براى نجات از چنگ طوفان صدا مى‌زند، ولى او پاسخ منفى مى‌دهد و مى‌گويد:
«به كوه پناه مى‌برم تا مرا از آب حفظ كند.»
(يَعْصِمُنی مِنَ الْماءِ) در همين آيه به واژه «عاصم» بر مى‌خوريم كه آن اسم فاعل و به معنى «نگاهدارنده و بازدارنده» است.
معمولا هركس در مشكلات زندگى به چيزى پناه مى‌برد، گروهى به ثروتشان، گروهى به مقام و منصبشان، عده‌اى به قدرت جسمانى‌شان و جمعى به نيروى فكرى‌شان، ولى همان گونه كه آيات الهى مى‌گويد و تاريخ نشان داده، هيچ‌يک از اين‌ها در برابر فرمان پروردگار كم‌ترين تاب مقاومت ندارد و همچون تارهاى عنكبوت كه در برابر وزش طوفان قرار گيرد به سرعت درهم مى‌ريزد. فرزند نادان و خيره پسر نوح پيامبر (ع) نيز در همين اشتباه بود، گمان مى‌كرد كوه مى‌تواند در برابر طوفان خشم خدا به او پناه دهد، امّا چه اشتباه بزرگى! حركت يك موج كار او را ساخت و به ديار عدمش فرستاد.
به همين دليل در پاره‌اى از دعاها مى‌خوانيم من از خشم تو به‌سوى تو فرار مى‌كنم
«هاربٌ مِنْکَ الَيْکَ» يعنى اگر پناهگاهى در برابر طوفان خشم تو باشد باز همان ذات پاک تو است و بازگشت به‌سوى تو، نه چيز ديگر.
به موردی از کاربرد
یَعْصِمُنی در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قالَ سآوی إِلَى جَبَلٍ يَعْصِمُنی مِنَ الْماء قالَ لا عاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ إِلاّ مَن رَّحِمَ وَ حالَ بَيْنَهُما الْمَوْجُ فَكانَ مِنَ الْمُغْرَقینَ ) (گفت: «به زودى به كوهى پناه مى‌برم كه مرا از آب حفظ مى‌كند!» نوح گفت: «امروز هيچ نگهدارنده‌اى در برابر فرمان خدا نيست؛ مگر آن كس را كه او رحم كند.» در اين هنگام، موج در ميان آن دو جدايى افكند و او در زمره غرق شدگان قرارگرفت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
معناى آيه اين است كه پسر نوح در پاسخ دعوت پدرش و در رد فرمان او گفت: من به زودى به كوهى منضم مى‌شوم تا مرا از آب حفظ كند و در آب غرق نشوم. نوح گفت: امروز هيچ حافظى از بلاى خدا وجود ندارد، زيرا امروز غضب خدا شدت يافته و اين قضاء رانده شده كه تمامى اهل زمين به جز كسانى كه به خود او پناهنده شوند غرق گردند، امروز نه هيچ كوهى عاصم و حافظ است و نه چيز ديگرى.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَعْصِمُنی»، ج۳، ص۱۸۶-۱۸۷.
