• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یَوْمِ اَلدّین (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



منبع: مرتبط


یَوْمِ اَلدّین: (مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ)
یَوْمِ اَلدّین: كلمه «يوم الدّين» در تمام مواردى كه در قرآن استعمال شده، به معنى «قيامت» آمده است، چنان‌كه در آيات ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ سوره انفطار با صراحت به اين معنى اشاره شده است (اين تعبير متجاوز از ده بار در قرآن مجيد به همين معنى آمده).




به موردی از کاربرد یَوْمِ اَلدّین در قرآن، اشاره می‌شود:


۱.۱ - یَوْمِ اَلدّین (آیه ۴ سوره حمد)

(مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ)
(مالک روز جزاست)


۱.۱.۱ - یَوْمِ اَلدّین در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مناسب‌تر است، چون مراد از يوم الذين روز قيامت است، چون دين بمعناى جزاء است، و جزاء در روز قيامت مخصوص به انسان و جن است، پس معلوم مى‌شود مراد از عالمين هم عوالم انس و جن و جماعت‌هاى آنان است. و همين كه كلمه نامبرده در هر جاى قرآن آمده، به اين معنا آمده، خود، مؤيد احتمال ما است، كه در اينجا هم عالمين به معناى عالم اصناف انسان‌ها است.

۱.۲ - یَوْمِ اَلدّین (آیه ۱۷ سوره انفطار)

(وَ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ)
(تو چه مى‌دانى روز جزا چيست؟!)


۱.۱.۱ - یَوْمِ اَلدّین در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين جمله روز جزا را بزرگ و هول‌انگيز معرفى مى‌كند و معنايش اين است كه: تو نمى‌توانى به حقيقت يوم الدين احاطه پيدا كنى. و اين كنايه است از عظمت و اينكه يوم الدين بالاتر از آن است كه قالب الفاظ بتواند آن را آن طور كه هست در خود بگنجاند، در اين جمله مى‌توانست به آوردن ضمير اكتفاء كند، ولى نكرده و مجددا كلمه يوم الدين را آورد تا بزرگى آن روز را تاكيد كند.

۱.۳ - یَوْمِ اَلدّین (آیه ۱۸ سوره انفطار)

(ثُمَّ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ)
(باز چه مى‌دانى روز جزا چيست؟!)


۱.۱.۱ - یَوْمِ اَلدّین در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين جمله روز جزا را بزرگ و هول‌انگيز معرفى مى‌كند و معنايش اين است كه: تو نمى‌توانى به حقيقت يوم الدين احاطه پيدا كنى. و اين كنايه است از عظمت و اينكه يوم الدين بالاتر از آن است كه قالب الفاظ بتواند آن را آن طور كه هست در خود بگنجاند، در اين جمله مى‌توانست به آوردن ضمير اكتفاء كند، ولى نكرده و مجددا كلمه يوم الدين را آورد تا بزرگى آن روز را تاكيد كند. (ثُمَّ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ) تكرار جمله نيز براى تاكيد مطلب است.

۱.۳.۲ - تابعین در تفسیر نمونه

و اين‌كه چرا آن روز، روز دين معرفى شده‌؟ به خاطر اين است كه آن روز، روز جزاست و «دين» در لغت به معنى «جزا» مى‌باشد و روشنترين برنامه‌اى كه در قيامت اجرا مى‌شود، همين برنامه جزا و كيفر و پاداش است، چرا كه در آن روز پرده از روى كارها كنار مى‌رود و اعمال همه دقيقا مورد محاسبه قرار مى‌گيرد و هركس جزاى اعمال خويش را اعم از خوب و بد مى‌بيند.
در حديثى از امام صادق (علیه‌السلام) مى‌خوانيم كه فرمود:
يوم الدّين، روز حساب است؛
امّا طبق اين روايت، «دین» به معنى «حساب» است، شايد اين تعبير از قبيل ذكر علت و اراده معلول باشد، زيرا هميشه حساب مقدمه‌اى براى جزاست.
بعضى از مفسّران نيز عقيده دارند كه علت نامگذارى رستاخيز به «يوم الدين» اين است كه در آن روز هركسى در برابر دين و آيين خود جزا مى‌بيند، ولى معنى اوّل (حساب و جزا) صحيح‌تر به نظر مى‌رسد.



۱. حمد/سوره۱، آیه۴.    
۲. الفطار/سوره۸۲، آیه۱۷.    
۳. انفطار/سوره۸۲، آیه۱۸.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دار القلم، ص۸۹۴.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دار القلم، ص۳۲۳.    
۶. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۱۹۱.    
۷. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۲۵۰.    
۸. حمد/سوره۱، آیه۴.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ص۳۵.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ص۲۱.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ص۴۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ص۱۰۰.    
۱۴. الفطار/سوره۸۲، آیه۱۷.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۷.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۷۳.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۲۷.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۵۵.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۳.    
۲۰. انفطار/سوره۸۲، آیه۱۸.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۷.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۷۳.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۲۷.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۵۵.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۳.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ص۴۱.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَوْمِ اَلدّین»، ج۴، ص۷۸۹.    






جعبه ابزار