• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نایب فاعل (صرف و نحو)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: نایب فاعل (صرف و نحو)
مقالات مرتبط: نایب فاعل (مقالات‌ مرتبط).


نایب فاعل از اصطلاحات ادبیات عرب اسمی است مرفوع كه پيش از آن فعل مجهول يا شبه آن آمده باشد و به آن اسناد داده شود.
حذف فاعل در حالتِ جهل، شهرت یا بی‌نیازی رخ می‌دهد.
در فعل مجهول و اسم مفعول ذکرِ فاعل جایز نیست.
تمام احکام فاعلِ معلوم بر نایب فاعل و فعل مجهول جاری است.


نایب فاعل از اصطلاحات ادبیات عرب اسمى است مرفوع كه پيش از آن فعل مجهول يا شبه آن آمده باشد و به آن اسناد داده شود.
[۱] فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
[۲] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
[۳] شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
[۴] دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو والتصریف، ص۴۸۱.    


مهم‌ترين علل حذف فاعل عبارت‌اند از:
• جهل دربارۀ آن؛ به گونه‌اى كه تعيين آن ممكن نباشد، يا ميل به پنهان كردن آن از شنوندگان: ضُرِبَ زَيدٌ.
[۵] فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
[۶] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
[۷] شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
[۸] دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو والتصریف، ص۴۸۱.    
• شهرت آن؛ به گونه‌اى كه ذكر آن بيهوده باشد: خُلِقَ الاِنسانُ ناطِقاََ.
[۹] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
[۱۰] شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
• هدفى از ذكر آن در كار نباشد: (وَ إِذا حُيّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيّوا بِأَحْسَنَ مِنْها.)
[۱۱] نساء/سوره۴، آیه۸۶.    
[۱۲] فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
[۱۳] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
[۱۴] شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
نایب فاعل به لحاظ صرفی و نحوی دارای ویژگی های زیر است:
• هرگاه فعل مجهول شود نبايد به فاعل بپيوندد؛ يعنى گفته نمى‌شود: عوقِبَ أَخوكَ مِنَ الْمُعَلِّمِ. زيرا سبب مجهول كردن فعل، جهل به فاعل يا قصد اخفاى آن است.
[۱۵] شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
• اسم مفعول در مرفوع ساختن نايب فاعل، شبيه فعل مجهول است. نمى‌توان گفت: اَخوکَ مُعاقَبٌ مِنَ المُعَلِّمِ.
[۱۶] شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۹.    
• تمام احكام فاعل و فعل معلوم دربارۀ نايب فاعل و فعل مجهول، صدق مى‌كند، و فعل مجهول همواره متصرّف است.
[۱۷] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۸.    
[۱۸] شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
[۱۹] فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
[۲۰] دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو والتصریف، ص۴۸۲.    
۱. ↑ فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
۲. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
۳. ↑ شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
۴. ↑ دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو والتصریف، ص۴۸۱.    
۵. ↑ فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
۶. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
۷. ↑ شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
۸. ↑ دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو والتصریف، ص۴۸۱.    
۹. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
۱۰. ↑ شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
۱۱. ↑ نساء/سوره۴، آیه۸۶.    
۱۲. ↑ فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
۱۳. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۷.    
۱۴. ↑ شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
۱۵. ↑ شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
۱۶. ↑ شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۹.    
۱۷. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۶۶۸.    
۱۸. ↑ شرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۴، ص۱۸۸.    
۱۹. ↑ فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۲، ص۱۰۸۸.    
۲۰. ↑ دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو والتصریف، ص۴۸۲.    


• فرهنگ اصطلاحات صرف و نحو عربی، دحداح، انطوان، ص۳۹۰.    


رده‌های این صفحه : ادبیات عرب | اصطلاحات صرف و نحو | نائب فاعل
جعبه ابزار