آداب آمیزش
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زمان و چگونگی
آمیزش ، در نیک و بد
سرنوشت فرزند بسیار مؤثّر است، لذا برای آمیزش آدابی ذکر شده است، که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره اشاره شده است.
زمان و چگونگی آمیزش، در نیک و بد سرنوشت فرزند بسیار مؤثّر است و از این‌که
خداوند در پی آزاد گذاشتن مردان در نحوه آمیزش، به آنان می‌گوید: اثر نیکی برای خود پیش فرستید
به دست می‌آید که
انسان ، در آمیزش باید روشی را برگزیند که فرجام نیکی داشته باشد.
اطلاق کشت‌زار بر زنان، مؤیّد این نکته است که مرد نیز مانند
کشاورز باید آداب و شرایطی را مراعات کند تا محصولی خوب (فرزند صالح) به دست آورد.
بعضی از این آداب عبارتند از:
برخی گفته‌اند: مقصود از جمله «وَ‌قدِّموا لأنفُسِکُم» در آیه ۲۲۳
بقره گفتن بسم اللّه است؛
چنان‌که در روایتی از
ابن‌عبّاس نیز این معنا نقل شده است.
برخی نیز منظور از آن را
دعا هنگام
آمیزش دانسته‌اند.
از
اهل بیت علیهم‌السلام در
تفسیر آیه «و‌شارِکهُم فیِ الأمولِ وَ والأولـدِ»
روایت شده که هنگام آمیزش پس از گفتن بسم‌الله الرحمن الرّحیم، بگو: خدایا! اگر در این شب،
آفرینش بنده‌ای را مقدّر کرده‌ای، در آن بهره‌ای برای
شیطان قرار مده و او را از بندگان صالح و مخلص خود قرار ده.
برای پوشیده ماندن خلوت
زن و شوهر،
قرآن سفارش می‌کند که غلامان، کنیزان و اطفال در سه وقت (پیش از
نماز بامداد ،
نیمروز ، و پس از
نماز عشا ) که
وقت خصوصی شما است، باید اجازه بگیرند: «یـأَیُّها الَّذین ءَامنُوا لِیَستَـذِنکُم الَّذین مَلَکَت أیمـنُکُم و الَّذینَ لَم‌یَبلُغُوا الحُلُمَ مِنکُمْ ثَلثَ مَرّت مِن قَبل صلـوةِ الفَجْرِ و حینَ تَضعونَ ثِیابَکُم مِنَ الظَّهیرَة و مِن بَعدِ صَلوة العِشاءِ ثَلـثُ عَورت لَکُم».
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در روایتی فرمود: مبادا در حالی که کودکی در
گهواره به شما می‌نگرد، آمیزش کنید.
آمیزش با
همسر در شب اوّل
ماه رمضان مستحب است.
حضرت علی علیه‌السلام دلیل استحباب را در روایتی، آیه «اُحِلَّ لکُم لَیلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إلی نِسائِکُم» شمرده است.
به گفته برخی، علّت استحباب آمیزش در این شب، آماده شدن برای
روزه این ماه و نیز عمل به تشریع اباحه آمیزش در شب‌های ماه رمضان است.
آمیزش در زمان‌هایی نیز مکروه است.
امام صادق علیه‌السلام فرمود: آمیزش هنگام گرفتگی
ماه و
خورشید ، از غروب تا از میان رفتن
شفق (سرخی طرف مغرب)، از
طلوع فجر تا
طلوع آفتاب ، هنگام وزیدن بادهای سیاه، سرخ و زرد و هنگام
زلزله ،
مکروه است. امام سپس در این باره به عمل و سخن
پیامبر استناد کرده، فرمود: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در یکی از شب‌هایی که ماه گرفته بود، با یکی از زنان خویش که نزد او بود، هم‌خوابگی نکرده، فرمود: دوست نداشتم در این اوقات، عملی انجام داده و لذّتی برده باشم؛ زیرا خداوند در سرزنش قومی که به
حوادث آسمانی بی‌اعتنایی کرده، می‌فرماید: «وَ إن یَرَوا کِسفاً مِنَ السَّماءِ ساقِطاً یَقُولُوا سَحابٌ مَرکُومٌ».
یکی از علّت‌های نهی از
آمیزش در
ایام حیض ، مصونیّت از آسیب‌هایی است که برای زن و شوهر در پی دارد. بیش‌تر مفسّران،
«أذیً» در آیه ۲۲۲
بقره را به ناپاکی و آلودگی
تفسیر کرده‌اند؛ به همین جهت برخی گفته‌اند: آمیزش با حائض، موجب بروز بیماری‌های زیادی از جمله سفلیس، سوزاک، التهاب اعضای‌تناسلی
زن ، واردشدن میکرب‌های خون حیض به عضو تناسلی مرد و... می‌شود.
قرآن در آیه ۱۸۹
اعراف به آمیزش
آدم و حوا اشاره کرده، می‌گوید: «هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِن نَفس وحِدَة و جَعَلَ مِنها زَوجَها لِیَسکُن إلَیها فَلَمّا تَغَشَّـها حَمَلَت حَملاً خفِیفاً _ او است آن کس که شما را از نفس واحدی آفرید و جفت وی را از آن پدید آورد تا بدان آرام گیرد؛ پس چون (آدم) با او (حوّا) درآمیخت، (حوّا) باری سبک برداشت».
از آن‌جا که تولّد فرزند به‌طور معمول از راه
آمیزش مرد با زن است، مریم از بشارت فرشتگان مبنی بر این‌که
خداوند به زودی فرزندی به نام
مسیح به او عطا خواهد کرد، با شگفتی گفت: «رَبِّ أنّی یَکُونُ لِی وَلَدٌ و لَم‌یَمسَسنِی بَشَرٌ».
در آیه ۱۹ و ۲۰
مریم نیز آمده است: وقتی فرشته نزد مریم آمد و گفت: من فرستاده خدا هستم تا به تو پسری پاکیزه ببخشم، مریم گفت: «أنّی یَکُونُ لِی غُلـم و لَم‌یَمسَسنِی بَشَرٌ وَ لَم‌أکُ بَغِیّا _ چگونه مرا پسری باشد با آن‌که دست‌بشری به من نرسیده و بد کار نبوده‌ام؟» در این آیه، آمیزش
حلال و
حرام از مریم نفی شده‌است.
قرآن در مقام ستایش
یحیی ، به
زکریا خطاب می‌کند: «أَنَّ‌اللّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحیی مُصَدِّقاً بِکَلِمَة مِنَ اللّهِ و سَیِّداً و حَصُورا _ خداوند تو را به (ولادت) یحیی که تصدیق کننده کلمة اللّه و خویشتن‌دار (پرهیزنده از زنان) است، مژده می‌دهد».
«حَصُور» به کسی گفته می‌شود که به جهت ناتوانی جسمی و تسلّط بر تمایلات جنسی، از زنان دوری گزیند
و چون آیه در مقام ستایش یحیی علیه‌السلام است، دوری وی از زنان برای تسلّط بر تمایلات جنسی بوده، نه ناتوانی او.
این معنا در روایتی از
امام باقر علیه‌السلام نیز نقل شده است.
آیه ۶
سوره جن که می‌گوید: مردانی از آدمیان به مردانی از جن پناه می‌برند، نشان می‌دهد که در بین جنیان نیز زن و مرد وجود دارد و از آیه ۵۶
رحمن که می‌گوید: «فِیهِنَّ قـصِرتُ الطَّرفِ لَم‌یَطمِثهُنَّ إنسٌ قَبلَهُم وَ لا جانّ _ در آن (
بهشت ) دوشیزگانی فروهشته نگاهند که دست هیچ انس و جنّی پیش از ایشان به آن‌ها نرسیده است» و از آیه ۷۴ همین سوره
می‌توان به‌دست آورد که در میان جنّیان نیز
آمیزش وجود دارد.
یکی از لذّت‌جویی‌های بهشتیان، آمیزش با
حوریان بهشتی است؛ حوریانی که بکرند و هیچ
انسان و جنّی پیش‌تر با آنان آمیزش نکرده است: «لَم یَطْمِثهُنَّ إنسٌ قَبلَهُم وَ لا جانّ.»
(۱) ابن‌عربی، احکام‌القرآن، دارالفکر، بیروت.
(۲) محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۳.
(۳) بحرانی سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، چاپ:اول، ۱۳۷۴ ش.
(۴) شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، مطبعة العلمیه، نجف.
(۵) مصطفوی حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴ جلد، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، تهران - ایران، اول، ۱۴۰۲ ه ق.
(۶) خمینی سید روح اللّٰه موسوی، تحریر الوسیله، ۲ جلد، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم - ایران، اول، ه ق.
(۷) هاشمی رفسنجانی اکبر، تفسیر راهنما، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، ۱۳۸۶ ش، چاپ پنجم.
(۸) عیاشی محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، تهران، چاپ:اول، ۱۳۸۰ ق.
(۹) فخر رازی، التفسیر الکبیر.
(۱۰) مکارم شیرازی، تفسیر نمونه.
(۱۱) شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۹۰.
(۱۲) جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن.
(۱۳) قرطبی، الجامع لأحکام القرآن.
(۱۴) شیخ محمد حسن نجفی جواهری، جواهر الکلام، دار الکتب الإسلامیه، تهران.
(۱۵) الفرقان فی تفسیر القرآن.
(۱۶) الفقه الاسلامی و ادلّته.
(۱۷) شیخ طوسی، کتاب الخلاف، موسسه النشر الاسلامی، قم، ۱۴۰۷.
(۱۸) زمخشری، الکشّاف.
(۱۹) حلّی مقداد بن عبد اللّٰه سیوری، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۲ جلد، انتشارات مرتضوی، قم - ایران، اول، ۱۴۲۵ ه ق.
(۲۰) طبرسی، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۵.
(۲۱) کاظمی، مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، ۴ جلد، ه ق.
(۲۲) فیومی احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، چاپ:دوم، ۱۴۱۴ق.
(۲۳) ابن‌فارس أحمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم، چاپ:اول، ۱۴۰۴ق.
(۲۴) اصفهانی حسین بن محمد راغب، مفردات ألفاظ القرآن، در یک جلد، دار العلم_الدار الشامیه، لبنان_سوریه، اول، ۱۴۱۲ ه ق.
(۲۵) علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه، قم، ۱۴۱۷.
(۲۶) شیخ حر عاملی محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، چاپ:اول، ۱۴۰۹ ق.
دائرةالمعارف قرآن کریم جلد اول، برگرفته از مقاله «آمیزش».
