احادیث تفسیری آیه ۷ سوره ماعون
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احادیث تفسیری آیه ۷ سوره ماعون، از مباحث مرتبط به
احادیث تفسیری اهل بیت (علیهم‌السّلام) می‌باشد. مفهوم کلی
سوره ماعون یتیم‌نوازی و امدادرسانی به بینوایان، اهمیت دادن به
نماز و پرهیز از
ریاکاری و معادباوری و بیان آثار انکار
معاد و نکوهش منکران است. احادیث تفسیری اهل بیت از آیه هقتم سوره ماعون به اهمیت یاری‌رساندن به همسایگان و جامعه از طریق به اشتراک‌گذاری وسایل ضروری و کمک‌های مالی اشاره دارد. در این روایات، "ماعون" به معنای
قرض،
احسان، وسایل خانه و
زکات تفسیر شده و
اهل بیت (علیهم‌السلام) تأکید دارند که افراد نباید از ارائه این کمک‌ها خودداری کنند، مگر در مواردی که همسایگان در نگهداری و استفاده از این وسایل مسئولیت‌پذیر نباشند.
(وَ یَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ) و از [
دادن] زکات [
و وسایل و مایحتاج خانه] خودداری می‌ورزند.
•
«امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام): نَهَی رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اَنْ یَمْنَعَ اَحَدٌ الْمَاعُونَ جَارَهُ وَ قَالَ مَنْ مَنَعَ الْمَاعُونَ جَارَهُ مَنَعَهُ اللَّهُ خَیْرَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ وَکَلَهُ اِلَی نَفْسِهِ وَ مَنْ وَکَلَهُ اِلَی نَفْسِهِ فَمَا اَسْوَاَ حَالَه.»امام علی (علیه‌السّلام):
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نهی فرمود از اینکه کسی از عاریه‌دادن اشیایی که همیشه در همه‌ی خانه‌ها لازم نیست و در هر محلّه یکی دو خانوار تهیّه می‌کنند، به
همسایه دریغ نماید، و فرمود: «هرکس از عاریه‌دادن این‌گونه چیزها به همسایگانش دریغ کند، خداوند نیز خیر خود را در
قیامت از وی دریغ دارد و او را بخود واگذارد، و هرکس را خداوند بخود واگذاشت پس چه حال بسیار بدی پیدا کرده است».
•
«عَنْ اَبِی‌بَصِیرٍ قَال قَوْلَهُ عَزَّوَجَلَّ (وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ) قَالَ هُوَ الْقَرْضُ یُقْرِضُهُ وَ الْمَعْرُوفُ یَصْطَنِعُهُ وَ مَتَاعُ الْبَیْتِ یُعِیرُهُ وَ مِنْهُ الزَّکَاهًْ فَقُلْتُ لَهُ اِنَّ لَنَا جِیرَاناً اِذَا اَعَرْنَاهُمْ مَتَاعاً کَسَرُوهُ وَ اَفْسَدُوهُ فَعَلَیْنَا جُنَاحٌ اِنْ نَمْنَعْهُمْ فَقَالَ لَا لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ اِنْ تَمْنَعُوهُمْ اِذَا کَانُوا کَذَلِک.»ابوبصیر گوید:
امام صادق (علیه‌السّلام) درباره کلام خداوند عزّوجلّ:
(وَ یَمْنَعُونَ المَاعُونَ) فرمود: «
قرض است که به دیگری دهند و
احسان است که در حقّ دیگری کنند و اثاث خانه است که به
عاریه دهند و
زکات هم از جمله آن است». به ایشان عرض کردم: «اگر همسایه‌هایی داشته باشیم که چون کالایی را به ایشان عاریه دهیم، آن را بشکنند و تباه کنند، در صورت دریغ کردن کالا از آنان، گناهی بر ما هست»؟ ایشان فرمود: «نه، اگر چنین باشند، چون از آنان دریغ کنید، گناهی بر شما نیست».
•
«الصّادق (علیه‌السّلام): اَنَّهُ سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ (وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ) قَالَ الْقَرْضُ تُقْرِضُهُ وَ الْمَعْرُوفُ تَصْنَعُهُ وَ مَتَاعُ الْبَیْتِ تُعِیرُهُ.»امام صادق (علیه‌السّلام):
(و یَمْنَعُونَ الْماعُون) آن، قرض است که به دیگری دهی و احسان است که در حقّ دیگری کنی و اثاث خانه است که به عاریه دهی.
•
«الرّسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): اَنَّ رَجُلًا سَاَلَهُ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ (وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ • الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ) قَالَ لَا یُعَاتِبُ اللَّهُ الْمُشْرِکِینَ اَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَهُ (فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ • الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ • الَّذِینَ هُمْ یُراؤُنَ • وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ) اَلَا اِنَّ الْمَاعُونَ الزَّکَاهًُْ ثُمَّ قَالَ وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بِیَدِهِ مَا خَانَ اللَّهَ اَحَدٌ شَیْئاً مِنْ زَکَاهًِْ مَالِهِ اِلَّا مُشْرِکٌ بِاللَّهِ.»از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل شده که شخصی از او در مورد این سخن خداوند: وای بر مشرکان! همان‌ها که
زکات را نمی‌پردازند، و
آخرت را منکرند!. سؤال کرد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «خدواند مشرکان را سرزنش نمی‌کند، آیا این سخن پروردگار را نشنیده‌ای که می‌فرماید:
(فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ• الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ• الَّذِینَ هُمْ یُرَاؤُونَ• وَ یَمْنَعُونَ المَاعُونَ)، بدانید که «ماعون» همان زکات است. سپس فرمود: «سوگند به کسی که جان محمّد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در دست اوست، جز
مشرک به خدا کسی دیگر در ادای زکات مال خویش
خیانت نمی‌کند».
• مراد خانی، کاظم، بحار الانوار فی تفسیر الماثور للقرآن.
