• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اقتدا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اقتدا:به انجام عملى بسان عمل فردى دیگر، به قصد تأسّی گفته می شود. به اقتدا کننده «مقتدی»، به رفتار او«اقتدا» وبه اقتدا شونده «مقتدا به» گفته مى‌شود. از این عنوان در باب صلاة، سخن رفته است.




اقتدا بر دوگونه است:

۱.۱ - اقتدا در نماز


مرادازآن، متابعت مأموم از امام جماعت، در افعال نماز است.

۱.۱.۱ - شرایط مقتدا به


۱. مقتدا به باید عاقل، بالغ، مؤمن ، عادل و حلال‌زاده باشد. در صورت فقدان یکى از آن‌ها، اقتدا جایز نیست.
۲. مقتدا به آن است که مأموم نباشد. بنابراین، اقتدا به کسى که خود، به دیگرى اقتدا کرده است، صحیح نیست.
[۱] العروة الوثقى،ج ۱، ص ۷۶۷.


۱.۱.۲ - شرایط اقتدا


شرایط صحّت اقتدا به نحوزیراست که با نبود یکى از شرایط یاد شده، اقتدا محقّق نمى‌شود.
۱.نیّت اقتدا
۲.تعیین امام هر چند به اشاره
۳.جلوتر نبودن از امام
۴.نبودن حائل- غیر از صف‌هاى جماعت- بین امام و مأموم به گونه‌اى که مانع دیدن امام گردد( جز در اقتداى زن بر مرد که با وجود حائول نیز درست است).
۵.بلند نبودن جاى امام از مکان مأموم به مقدار معتنابه
۶.عدم وجود فاصله ی زیاد غیر متعارف میان امام و مأموم

همچنین از شرایط صحّت اقتدا، همسان بودن نماز امام و مأموم در ساختار وهیئت است. بنابراین، اقتدا در نماز یومیّه به امامى که نماز آیات، میّت یا عیدین (عید فطر و عید قربان) مى‌خواند، درست نیست.
اختلاف نماز امام و مأموم از جهت کمیّت مانند اتمام و قصر یا نوع همچون ظهر و عصر ویا صنف مثل ادا و قضا، مانعى ندارد.
اقتدا در نمازهای مستحبی جز موارد استثنا شده جایز نیست مانند ؛
۱.نمازباران
۲.نمازعیدین
۳.کسى که تبرّعی قضاى نماز فوت شده ی میّت ی را مى‌خواند.
۴.شخصى که براى درک فضیلت نماز جماعت، نمازى را که فرادا خوانده، به جماعت اعاده مى‌کند. بنابراین، مأمومى که نماز تبرّعی مى‌خواند،مى‌تواند به امامى که نماز یومیّه مى‌گزارد، اقتدا کند.عکس آن نیز صحیح است.

۱.۱.۳ - قلمرواقتدا


۱. متابعت مأموم از امام در افعال، واجب است که- به قول مشهور- به پیشى نگرفتن مأموم از امام در افعال محقّق مى‌شود. برخى، متابعت را به تأخّر مأموم از امام در انجام افعال نماز، تفسیر کرده‌اند.
۲.به قول مشهور، وجوب متابعت ،تعبّدی است، نه شرطى. از این رو، ترک آن، موجب بطلان نماز نمى‌شود ؛ هر چند گناه کرده است.
[۱۲] العروة الوثقى،ج ۱، ص ۷۸۵.

۳.در وجوب متابعت در ذکر ها جز تکبیرة الاحرام، اختلاف است، بیشتر فقها قائل به عدم وجوب آن هستند.

۱.۲ - اقتدا در غیر نماز


اقتدا به معناى تأسّی وپیروى از رسول خدا صلّى اللّه علیه وآله و امامان معصوم علیهم السّلام است که در اعمال وافعال واجب صادر از ایشان،تأسی، واجب ودر اعمال و افعال مستحب صادر از ایشان، مستحب است.




 
۱. العروة الوثقى،ج ۱، ص ۷۶۷.
۲. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۲۳۰.    
۳. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۲۳۳.    
۴. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۲۲۱.    
۵. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۱۵۴ تا ۱۶۵.    
۶. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۱۶۵.    
۷. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۱۷۱.    
۸. مستند الشیعة،ج ۸، ص ۱۶۸.    
۹. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۲۴۰.    
۱۰. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۲۴۳ تا ۲۴۶.    
۱۱. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۲۱۰.    
۱۲. العروة الوثقى،ج ۱، ص ۷۸۵.
۱۳. مستمسک العروة،ج ۷، ص ۲۷۷.    
۱۴. جواهر الکلام،ج ۱۳، ص ۲۰۷ تا ۲۱۰.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‌۱، ص ۶۳۷-۶۳۹.    



جعبه ابزار