باجه اندلس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باجَه، شهر و ناحیه‌ای از
اندلس (اسپانیای
مسلمان) که امروزه در جنوب پرتغال است و به آن بژا می‌گویند.
در عهد باستان پاکس یولیا خوانده می‌شده است.
رازی جغرافیدان، به اصل رومی باجه اشاره کرده و از خیابان‌های زیبا و پهن آن سخن گفته است. در باجه
عسل فراوان به دست می‌آمده و
آب آن مخصوصاً برای
دباغی مناسب بوده است. از زمان فتوحات
مسلمانان به بعد مکرراً از باجه نام برده می‌شود.
ناحیة باژه (باجه) در حال حاضر ۲۲۵، ۱۰ کیلومترمربع وسعت دارد و از لحاظ
کشاورزی منطقه‌ای پرمحصول است. رقم تولید
روغن زیتون آن معتنابه است. معادن فلزی هم دارد. جمعیت ناحیه در ۱۳۶۰ ش /۱۹۸۱، ۴۲۰، ۱۸۸ و جمعیت شهر ۸۸۹، ۵۷ تن بوده است.
هنگامی که
اشبیلیه سقوط کرد مدافعان آن شهر به باجه عقب نشستند و سپس بازگشتند و امتیازاتی موقتی کسب کردند.
باجه به صورت یکی از مناطق نظامی (کُوَر مُجَنَّدةُ) اندلس درآمد. در ۱۴۶/۷۶۳ فرمانده سپاه مصر
علاءَ بن مُغِیْث در باجه طغیان کرد و با پوشیدن جامة سیاهِ عباسیان،
پرچم سیاهی را که منصور خلیفه از شرق فرستاده بود به اهتزاز در آورد.
گفته شده است که در ۲۳۰/۸۴۴ وایکینگ‌های شمالی به باجه حمله کردند.
بعدها رؤسای محلی باجه، از اطاعت حکومت مرکزی سرپیچیدند و بالاخره
طَیفُوِری‌ها که خاندانی از نجبای محلی بودند چند صباحی از استقلال بهره مند شدند.
تا حدود ۴۳۲/۱۰۴۰، که باجه به تصرف بنی عَبّاد اشبیلی درآمد، این شهر تحت حکومت شِلب اداره می‌شد.
باجه احتمالاً در گذشته از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. اِدریسی (۵۴۸/۱۱۵۴) از باجه وصفی به دست نداده است.
مشهورترین فرزند این سرزمین
ابوالوَلید باجی متکلم است. در اسپانیا گاهی باجه را باجَة الزَیت نامیده اند.
(۱) ابن سعید، المغرب، قاهره ۱۹۵۳.
(۲) ابن عذاری، کتاب البیان المغرب، ج ۳، چاپ لوی ـ پرووانسال، پاریس ۱۹۳۰.
(۳) (ابن قوطیه، تاریخ فتح اندلس، به تصحیح ابراهیم ابیاری، ترجمة حمیدرضا شیخی، مشهد ۱۳۶۹ ش).
(۴) (اخبار مجموعه، قاهره ۱۴۰۱/۱۹۸۱).
(۵) احمد بن محمد مَقّری، نفح الطیب، لیدن ۱۸۵۵ـ۱۸۶۱.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «باجه»، شماره۸۵.
