• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بارئ (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بارئ از اسما و صفات خداوند و به معنای آفریننده اشیا به صورت موزون و امتیاز دهنده آنان از یکدیگر است.


بارئ از اسما و صفات خداوند و به معنای آفریننده اشیا به صورت موزون و امتیاز دهنده آنان از یکدیگر است.
[۱] روح المعانی، آلوسی، ج۱، ص۲۶۰.    
[۲] روح المعانی، آلوسی، ج۱۴، ص۲۵۷.    
[۳] المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۱۸۹.    
[۴] المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۲۲۲.    
این واژه سه بار در قرآن کریم به صورت صفت برای خداوند به کار رفته است... . «فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم ذلکم خیر لکم عند بارئکم...» توبه کنید و به سوی خالق خود بازگردید، و خود را به قتل برسانید، این کار برای شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است... .
[۵] بقره/سوره۲، آیه۵۴.    


کلمه بارئ از اسماء حسنای خداست، همچنانکه در آیه : «هو الله، الخالق البارئ المصور، له الاسماء الحسنی» او، الله، و خالق ، و بارئ و مصور، است و او دارای اسماء حسنی است)، آنرا یکی از اسماء نامبرده شمرده است، و این اسم در قرآن کریم در سه جا آمده، که دو تای آنها در همین آیه است.
[۶] ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۲۸۶.    


بارئ به معنی خالق است و در اصل به معنی جدا کردن چیزی از چیز دیگر می‌باشد، چون آفریدگار مخلوقات خود را از مواد اصلی و نیز از یکدیگر جدا می‌کند، اشاره به اینکه دستور این توبه شدید را همان کسی می‌دهد که آفریننده شما است.
[۷] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص۲۵۴.    
[۸] تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۱۳۲.    
[۹] مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۲۱۸.    
«هو الله الخــلق البارئ...» او خداوندی است خالق و آفریننده ای بی سابقه ... .
[۱۰] حشر/سوره۵۹، آیه۲۴.    


کلمه خالق به معنای کسی است که اشیائی را با اندازه گیری پدید آورده باشد. و کلمه بارئ نیز همان معنا را دارد، با این فرق که بارئ پدید آورنده‌ای است که اشیائی را که پدید آورده از یکدیگر ممتازند. و کلمه مصور به معنای کسی است که پدید آورده‌های خود را طوری صورتگری کرده باشد که به یکدیگر مشتبه نشوند. بنابر این، کلمات سه گانه هر سه متضمن معنای ایجاد هستند، اما به اعتبارات مختلف که بین آنها ترتیب هست، برای اینکه تصویر فرع اینکه خدای تعالی بخواهد موجودات را متمایز از یکدیگر خلق کند، و این نیز فرع آنست که اصلا بخواهد موجوداتی بیافریند.

در اینجا سوالی پیش می‌آید، و آن این است که چرا در دو آیه قبل بعد از نام الله بلافاصله کلمه توحید لا اله الا الله را ذکر نمود و سپس اسمای خدا را شمرد، ولی در آیه مورد بحث بعد از نام الله به شمردن اسماء پرداخت، و کلمه توحید را ذکر نکرد؟ جوابش این است که بین صفاتی که در آن دو آیه شمرده شده که یازده صفت، و یا یازده نام است، با نامهایی که در آیه مورد بحث ذکر شده فرق است، و این فرق باعث شده که در آن دو آیه کلمه توحید را بیاورد و در این آیه نیاورد، و آن فرق این است که صفات مذکور در دو آیه قبل الوهیت خدا را که همان مالکیت توام با تدبیر است اثبات می‌کند، و در حقیقت مثل این می‌ماند که فرموده باشد: ((لا اله الا الله) ) معبودی به جز خدا نیست، به دلیل اینکه او عالم به غیب و شهادت، و رحمان و رحیم و... است. و این صفات به نحو اصالت و استقلال خاص خدا است، و شریکی برای او در این استقلال نیست، چون غیر او هر کس هر چه از این صفات دارد، خدا به وی داده، پس قهرا الوهیت و استحقاق معبود شدن هم خاص او است، و به همین جهت در آخر آیه دوم فرمود: «سبحان الله عما یشرکون» و با این جمله اعتقاد شرک را که مذهب مشرکین است رد نمود.

و اما صفات و اسمائی که در آیه مورد بحث آمده صفاتی است که نمی‌تواند اختصاص الوهیت به خدا را اثبات کند، چون صفات مذکور عبارتند از: خالق، بارئ و مصور، که مشرکین هم آنها را قبول دارند. آنان نیز خلقت و ایجاد را خاص خدا می‌دانند، و در عین حال مدعی آنند که به غیر خدا ارباب و الهه دیگر هست که در استحقاق معبودیت شریک خدایند.
[۱۱] ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۳۸۲- ۳۸۳.    
[۱۲] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۳، ص۵۵۵.    
[۱۳] تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۱۶۰.    
[۱۴] مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۲۱۷.    
[۱۵] مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۹، ص۴۴۲.    
[۱۶] نور الثقلین، شیخ حویزی، ج۵، ص۲۹۴.    
[۱۷] الدر المنثور، سیوطی، ج۳، ص۶۱۴.    



۱. ↑ روح المعانی، آلوسی، ج۱، ص۲۶۰.    
۲. ↑ روح المعانی، آلوسی، ج۱۴، ص۲۵۷.    
۳. ↑ المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۱۸۹.    
۴. ↑ المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۲۲۲.    
۵. ↑ بقره/سوره۲، آیه۵۴.    
۶. ↑ ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۲۸۶.    
۷. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص۲۵۴.    
۸. ↑ تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۱۳۲.    
۹. ↑ مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۲۱۸.    
۱۰. ↑ حشر/سوره۵۹، آیه۲۴.    
۱۱. ↑ ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۳۸۲- ۳۸۳.    
۱۲. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۳، ص۵۵۵.    
۱۳. ↑ تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۱۶۰.    
۱۴. ↑ مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۲۱۷.    
۱۵. ↑ مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۹، ص۴۴۲.    
۱۶. ↑ نور الثقلین، شیخ حویزی، ج۵، ص۲۹۴.    
۱۷. ↑ الدر المنثور، سیوطی، ج۳، ص۶۱۴.    


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بارئ».    



جعبه ابزار