تبعید مفسدان فی‌الارض (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از مجازات‌های
مفسد فی الارض تبعید او از
شهر می‌باشد.
تبعید، یکی از کیفرهای چهارگانه (
قتل، به دار آویختن، قطع
دست و
پا و
تبعید)
مفسد فی الارض در
دنیا می‌باشد:
انما جزؤا الذین یحاربون الله ورسوله ویسعون فی الارض فسادا ان یقتلوا او یصلبوا اوتقطع ایدیهم وارجلهم من خلـف او ینفوا من الارض ذلک...
کیفر آنها که با خدا و پیامبرش به جنگ بر می‌خیزند، و اقدام به فساد در روی زمین می‌کنند، (و با تهدید اسلحه، به جان و مال و ناموس مردم حمله می‌برند،) فقط این است که اعدام شوند یا به دار آویخته گردند یا (چهار انگشت از) دست (راست) و پای (چپ) آنها، بعکس یکدیگر، بریده شود و یا از سرزمین خود تبعید گردند... .
در
شأن نزول این آیه چنین نقل کرده‌اند که: جمعی از
مشرکان خدمت
پیامبر آمدند و
مسلمان شدند اما
آب و هوای
مدینه به آنها نساخت،
رنگ آنها
زرد و بدنشان
بیمار شد، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله برای بهبودی آنها دستور داد به خارج مدینه در نقطه خوش آب و هوایی از
صحرا که شتران
زکات را در آنجا به چرا می‌بردند بروند و ضمن استفاده از آب و هوای آنجا از
شیر تازه شتران به حد کافی استفاده کنند، آنها چنین کردند و بهبودی یافتند اما به جای
تشکر از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله چوپان‌های مسلمان را دست و پا بریده و چشمان آنها را از بین بردند و سپس دست به کشتار آنها زدند و شتران زکات را
غارت کرده و از
اسلام بیرون رفتند. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله دستور داد آنها را دستگیر کردند و همان کاری که با چوپان‌ها انجام داده بودند به عنوان مجازات در باره آنها انجام یافت، یعنی
چشم آنها را
کور کردند و دست و پای آنها را بریدند و کشتند تا دیگران
عبرت بگیرند و مرتکب این اعمال ضد انسانی نشوند، آیه فوق درباره این گونه اشخاص نازل گردید و
قانون اسلام را در مورد آنها شرح داد. این آیه در
حقیقت بحثی را که در مورد قتل نفس در آیات سابق بیان شد تکمیل می‌کند و جزای افراد متجاوزی را که
اسلحه بروی مسلمانان می‌کشند و با
تهدید به
مرگ و حتی کشتن، اموالشان را به غارت می‌برند، با شدت هر چه تمامتر بیان می‌کند، و می‌گوید: کیفر کسانی که با
خدا و پیامبر به
جنگ بر می‌خیزند و در روی
زمین دست به فساد می‌زنند این است که یکی از چهار مجازات در مورد آنها اجراء شود: نخست اینکه کشته شوند، دیگر اینکه به دار آویخته شوند، سوم این که دست و پای آنها به طور مخالف (دست
راست با پای
چپ) بریده شود چهارم اینکه از زمینی که در آن زندگی دارند تبعید گردند.
تبعید، عذاب دنیایی فسادگران در زمین (مفسدان فی الارض) می‌باشد:
انما جزؤا الذین... ویسعون فی الارض فسادا او ینفوا من الارض... ذلک لهم خزی فی الدنیا...
کیفر آنها که با خدا و پیامبرش به جنگ بر می‌خیزند، و اقدام به
فساد در روی
زمین می‌کنند ... و یا از سرزمین خود تبعید گردند. این رسوایی آنها در دنیاست ... .
ذلک لهم خزی فی الدنیا و لهم فی الآخرة عذاب عظیم: این است خواری آنها در دنیا و در
آخرت بر ایشان عذابی بزرگ است. این آیه دلالت دارد بر بطلان قول کسانی که می‌گویند،
حد، کیفر معاصی است، زیرا خداوند می‌فرماید: بعد از کیفرهای دنیوی در آخرت نیز گرفتار
عذاب عظیم هستند. با اینکه بر آنها
اقامه حد شده است و مقصود این است که با اقامه حد سزاوار
کیفر عظیم هستند. در عین حال ممکن است خداوند آنان را به لطف و کرم خود
عفو و آن
عذاب اکبر را با
فضل خود از ایشان اسقاط کند.
ذلک لهم خزی فی الدنیا و لهم فی الآخرة عذاب عظیم، کلمه: خزی به معنای فضیحت و رسوایی است، بعضی از مفسرین به این جمله استدلال کرده‌اند به اینکه صرف جاری کردن
حد الهی که یا قتل است و یا به دار آویختن و یا قطع
دست و
پا و یا نفی بلد، باعث نمی‌شود که عذاب آخرتی
مجرم بر طرف شود و این استدلال تا حدودی
حق است.
(ذلک لهم خزی فی الدنیا و لهم فی الآخرة عذاب عظیم). از این جمله استفاده می‌شود که حتی اجرای حدود و مجازات‌های اسلامی مانع از کیفرهای
آخرت نخواهد گردید. سپس برای اینکه
راه بازگشت را حتی به روی اینگونه جانیان خطرناک نبندد و در صورتی که در صدد
اصلاح بر آیند راه جبران و تجدید نظر به روی آنها گشوده باشد می‌گوید: مگر کسانی که پیش از دسترسی به آنها
توبه و بازگشت کنند که مشمول عفو خداوند خواهند شد و بدانید خداوند
غفور و
رحیم است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تبعید مفسدان فی‌الارض».
