حکم فحشا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

طبق آیات قرآن کریم هرگونه فحشا حرام می‌باشد ولی فحشای آشکار شنیع‌تر و بدتر از فحشای مخفی می‌باشد.

---

هرگونه فحشا حرام می‌باشد:
«والذین اذا فعلوا فـحشة اوظـلموا انفسهم ذکروا الله فاستغفروا لذنوبهم ومن یغفر الذنوب الا الله ولم یصروا علی ما فعلوا وهم یعلمون؛ و آنها که وقتی مرتکب عمل زشتی شوند، یا به خود ستم کنند، به یاد خدا می‌افتند؛ و برای گناهان خود، طلب آمرزش می‌کنند (و کیست جز خدا که گناهان را ببخشد؟) و بر گناه ، اصرار نمی‌ورزند، با اینکه می‌دانند.»
«ولا تنکحوا ما نکح ءاباؤکم من النساء الا ما قد سلف انه کان فـحشة ومقتـا وساء سبیلا؛ با زنانی که پدران شما با آنها ازدواج کرده‌اند، هرگز ازدواج نکنید! مگر آنچه در گذشته (پیش از نزول این حکم) انجام شده است؛ زیرا این کار، عملی زشت و تنفرآور و راه نادرستی است.»
«ومن لم یستطع منکم طولا ان ینکح المحصنـت المؤمنـت فمن ما ملکت‌ایمـنکم... فان اتین بفـحشة فعلیهن نصف ما علی المحصنـت من العذاب....؛ و آنها که توانایی ازدواج با زنان (آزاد) پاکدامن باایمان را ندارند، می‌توانند با زنان پاکدامن از بردگان باایمانی که در اختیار دارید ازدواج کنند ... و در صورتی که محصنه باشند و مرتکب عمل منافی عفت شوند، نصف مجازات زنان آزاد را خواهند داشت ...»
«.. ولا تقربوا الفوحش ماظهر منها وما بطن...؛ ... و نزدیک کارهای زشت نروید، چه آشکار باشد چه پنهان! ...»
«واذا فعلوا فـحشة قالوا وجدنا علیها ءاباءنا والله امرنا بها قل ان الله لا یامر بالفحشاء اتقولون علی الله ما لا تعلمون؛ و هنگامی که کار زشتی انجام می‌دهند می‌گویند: پدران خود را بر این عمل یافتیم؛ و خداوند ما را به آن دستور داده است! بگو: خداوند (هرگز) به کار زشت فرمان نمی‌دهد! آیا چیزی به خدا نسبت می‌دهید که نمی‌دانید؟!»
«قل انما حرم ربی الفوحش ماظهر منها ومابطن...؛ بگو: خداوند، تنها اعمال زشت را، چه آشکار باشد چه پنهان، حرام کرده است ...»
«ان الله... وینهی عن الفحشاء...؛ خداوند ... و از فحشا و منکر و ستم، نهی می‌کند...»
«یـنساء النبی من یات منکن بفـحشة مبینة یضـعف لها العذاب ضعفین...؛ ای همسران پیامبر! هر کدام از شما گناه آشکار و فاحشی مرتکب شود، عذاب او دوچندان خواهد بود؛ و این برای خدا آسان است.»
«والذین یجتنبون کبـئر الاثم والفوحش...؛ همان کسانی که از گناهان بزرگ و اعمال زشت اجتناب می‌ورزند ...»
«الذین یجتنبون کبـئر الاثم والفوحش الا اللمم ان ربک وسع المغفرة...؛ همانها که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری می‌کنند، جز گناهان صغیره (که گاه آلوده آن می‌شوند)؛ آمرزش پروردگار تو گسترده است ...»

---

فحش و فحشاء به معنی هر عمل بسیار زشت است و انحصار به اعمال منافی عفت ندارد زیرا در اصل به معنی تجاوز از حد است که هر گناهی را شامل می‌شود.

---

در این آیات از تحریم فواحش سخن می‌گوید و می‌فرماید: ای پیامبر بگو: پروردگار من تنها اعمال زشت و قبیح را حرام کرده است، اعم از اینکه آشکار باشد یا پنهان (قل انما حرم ربی الفواحش ما ظهر منها و ما بطن).
فواحش جمع فاحشه به معنی خصوص اعمالی است که فوق العاده زشت و ناپسند است نه همه گناهان، و شاید تاکید روی این مطلب که خواه پنهان باشد یا آشکار، از این جهت است که عرب‌های جاهلی، عمل زشت منافی عفت را اگر پنهانی انجام می‌شد، مجاز می‌شمردند، و تنها در صورتی که آشکار باشد ممنوع می‌دانستند. سپس موضوع را تعمیم داده و به تمام گناهان اشاره می‌کند و می‌گوید (و الاثم). اثم در اصل به معنی هرگونه کاری است که زیانبخش باشد و موجب انحطاط مقام انسان گردد، و او را از رسیدن به ثواب و پاداش نیک باز دارد، بنابراین هر نوع گناهی در مفهوم وسیع اثم داخل است.
ولی بعضی از مفسران، اثم را در اینجا تنها به معنی شراب گرفته‌اند. ولی ظاهر این است که این معنی تمام مفهوم اثم نیست، بلکه یکی از افراد روشن آن است.
از این جهت نهی فرموده که اگر مباح می‌بود و تحریم نمی‌شد شناعت و زشتیش از میان می‌رفت و شایع می‌گردید، برای اینکه اینگونه امور از بزرگترین موارد علاقه نفس است و نفس از محرومیت درباره آنها طبعا سخت ناراحت می‌باشد و طبیعت بشر طوری است که اگر به خود واگذار شود به سرعت فحشا را در بین افراد خود شیوع می‌دهد، و شیوع فحشاء باعث انقطاع نسل و فساد جامعه خانواده است، و با فساد خانواده‌ها جامعه کبیر انسانی از بین می‌رود.

---

حرمت و شناعت فحشای آشکار بیشتر می‌باشند:
«... ولا تقربوا الفوحش ماظهر منها وما بطن...؛ ... و نزدیک کارهای زشت نروید، چه آشکار باشد چه پنهان! ...»
تقدیم ما ظهر بر ما بطن می‌تواند اشاره به برداشت مذکور باشد.
«قل انما حرم ربی الفوحش ماظهر منها ومابطن...؛ بگو: خداوند، تنها اعمال زشت را، چه آشکار باشد چه پنهان، حرام کرده است ...»

---

کلمه فواحش جمع فاحشه است که به معنای کار بسیار زشت و شنیع است، و خدای تعالی در کلام خود زنا و لواط و نسبت زنا به مردان و زنان پاکدامن را از مصادیق فاحشه شمرده، و از ظاهر کلام بر می‌آید که مراد از فاحشه ظاهری گناه علنی و مقصود از فاحشه باطنی گناه سری و روابط نامشروع برقرار کردن در پنهانی است.
فواحش جمع فاحشه به معنی گناهانی است که فوق العاده زشت و تنفرآمیز است، بنابراین پیمان شکنی و کم فروشی و شرک و مانند اینها اگر چه از گناهان کبیره می‌باشند، ولی ذکر آنها در مقابل فواحش به خاطر همان تفاوت مفهوم است.
در آیات فوق، در دو مورد تعبیر به لا تقربوا (نزدیک نشوید) شده است، این موضوع در مورد بعضی از گناهان دیگر نیز در قرآن تکرار شده است، به نظر می‌رسد که این تعبیر در مورد گناهانی است که وسوسه انگیز است مانند زنا و فحشاء و اموال بی دفاع یتیمان و امثال اینها، لذا به مردم اخطار می‌کند که به آنها نزدیک نشوند تا تحت تاثیر وسوسه‌های شدیدشان قرار نگیرند.
شک نیست که جمله: ما ظهر منها و ما بطن، هر گونه گناه زشت آشکار و پنهانی را شامل می‌شود، ولی در بعضی از احادیث از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده که فرمود: ما ظهر هو الزنا و ما بطن هو المحالة: منظور از گناه آشکار، زنا و منظور از گناه پنهان، گرفتن معشوقه‌های نامشروع پنهانی و مخفیانه است اما روشن است که ذکر این مواد به عنوان بیان یک مصداق روشن است، نه اینکه منحصر به همین مورد بوده باشد.

---