خانه‌های بنی نضیر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
جنگ یهودیان بنی نضیر با
مسلمانان، که به دژهای خود مغرور بودند،
خداوند چنان ترسی بر جان آنها افکند که خود را باختند و به حدی رسیدند که خانه‌های خود را با
دست خود خراب می‌کردند.
یهود بنی نضیر، خانه‌های خودشان را به
دست خود تخریب کردند:
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب... یخربون بیوتهم بایدیهم... «او کسی است که
کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با
مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند!
گمان نمی کردید آنان خارج شوند، و خودشان نیز گمان می کردند که دژهای محکمشان آنها را از
عذاب الهی مانع می شود اما خداوند از آنجا که گمان نمی کردند به سراغشان آمد و در دلهایشان
ترس و
وحشت افکند، بگونه‌ای که خانه های خود را با دست خویش و با دست
مؤمنان ویران می کردند پس
عبرت بگیرید ای صاحبان
چشم!»
بعضی از
مفسرین گفته اند: خود
یهودیان خانه هایشان را خراب کردند، تا بهتر بتوانند فرار کنند، و
مؤمنین خانه های ایشان را خراب کردند تا به آنان برسند.
بعضی دیگر گفته اند: منظور از تخریب خانه ها اختلال نظام زندگی است. یهودیان به خاطر
نقض عهد، خانه های خود را خراب کردند. و منظور از خراب کردن آن به دست مؤمنین، این است که مؤمنین مامور شدند با ایشان قتال کنند.
ولی هیچ یک از این دو قول به نظر درست نمی رسد، زیرا ظاهر جمله" یخربون بیوتهم... " این است که بیان باشد برای جمله" فاتاهم الله من حیث لم یحتسبوا" و معلوم می شود که تخریب بیوت اثر نقض عهد است، و بعد از آن واقع شده است، و وجه اول می خواست بگوید: تخریب خانه ها به نقشه خود یهود بود، نه نقشه الهی. و وجه دوم می خواست بگوید: تخریب خانه ها عین نقض عهد است، نه اینکه به راستی خانه ها را خراب کرده باشند.
مسلمانان برای دسترسی سریع به بنی نضیر، خانه‌های آنان تخریب و نابود کردند:
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب... یخربون بیوتهم بایدیهم وایدی المؤمنین... «او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند! گمان نمی کردید آنان خارج شوند، و خودشان نیز گمان می کردند که دژهای محکمشان آنها را از عذاب الهی مانع می شود اما خداوند از آنجا که گمان نمی کردند به سراغشان آمد و در دلهایشان ترس و وحشت افکند، بگونه‌ای که خانه های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می کردند پس عبرت بگیرید‌ای صاحبان چشم!»
خداوند از آنجا که گمان نمی کردند به سراغشان آمد، و در قلبشان وحشت و ترس افکند، به گونه‌ای که خانه های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می کردند" (فاتاهم الله من حیث لم یحتسبوا و قذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم و ایدی المؤمنین).
آری
خدا این لشکر نامرئی، یعنی لشکر ترس را که در بسیاری از جنگها به یاری
مؤمنان می فرستاد بر
قلب آنها چیره کرد، و مجال هر گونه حرکت و مقابله را از آنها سلب نمود، آنها خود را برای مقابله با لشکر برون آماده کرده بودند، بی خبر از آنکه خداوند لشکری از درون به سراغشان می فرستد، و چنان آنها را در تنگنا قرار می دهد که خودشان با
دشمن برای تخریب خانه هایشان همکاری کنند.
درست است که کشته شدن رئیس آنها"
کعب بن اشرف" قبل از این ماجرا وحشتی بر دل آنها افکنده بود، ولی مسلما منظور از
آیه این نیست آن چنان که بعضی از
مفسران گمان کرده اند- بلکه این یک نوع
امداد الهی بوده که بارها در جنگهای اسلامی به یاری
مسلمین می شتافت.
جالب اینکه مسلمانان از بیرون، دژهای آنها را ویران می کردند که به داخل آن راه یابند، و یهود از درون ویران می کردند تا به صورت سالم به دست مسلمانان نیفتد، و نتیجه این همکاری ویران شدن استحکامات آنها بود! در مورد این آیه تفسیرهای دیگری نیز گفته شده، از جمله اینکه: یهود از داخل، دیواره دژها را ویران می کردند تا فرار کنند و مسلمانان از بیرون تا به آنها دست یابند (ولی این احتمال بعید است).
و نیز گفته شده که این آیه معنی کنایی دارد مثل اینکه می گوئیم فلان کس
خانه و زندگیش را با دست خودش ویران کرد، یعنی بر اثر نادانیها و لجاجتها سبب بر باد دادن زندگی خود شد.
یا اینکه منظور یهود از تخریب بعضی از خانه ها این بود که دهانه کوچه های داخل
قلعه را ببندند تا مانع پیشروی مسلمانان شوند و در آینده نیز نتوانند در آن سکنی گزینند.
یا اینکه قسمتی از خانه های داخل دژ را خراب کردند تا در صورت کشیده شدن میدان نبرد به داخل دژ جای کافی برای جنگیدن داشته باشند.
یا اینکه در بنای بعضی از خانه ها مصالح گران قیمتی وجود داشت آنها را تخریب کردند تا آنچه قابل حمل بود ببرند، ولی
تفسیر اول از همه مناسبتر است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «خانه‌های بنی نضیر».
