عبرت از اصحاب سبت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قصه
اصحاب سبت در قرآن به اجمال آمده، و در اخبار و روایات بسط و تفصیل یافته است. بنابر آنچه در قرآن آمده است، اصحاب سبت گروهی از
بنی اسرائیل بودند که در شهری ساحلی می زیستند و چون حرمت روز سبت و
احکام و شرایع آن را نگاه نداشتند و در آن روز به
صید ماهی پرداختند، مورد
غضب پروردگار قرار گرفته، مسخ گشتند و به بوزینگان بدل شدند.
در
قرآن کریم عقوبت و کیفر اصحاب سبت،
عبرت و
موعظه و پندی برای معاصران و آیندگان آنان و همچنین برای اهل
تقوا قرارداده شده است آنجاکه می‌فرماید:
ولقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت فقلنا لهم کونوا قردة خـسـین (و كسانى از شما را كه در روز
شنبه از فرمان خدا تجاوز كردند نيك شناختيد پس ايشان را گفتيم بوزينگانى طردشده باشيد).
فجعلنـها نکـلا لما بین یدیها وما خلفها...(و ما آن عقوبت را براى حاضران و نسل‌هاى پس از آن عبرتى و براى پرهيزگاران پندى قرار داديم).
مقصود از ضمیر در «فجعلناها»
عقوبت اصحاب سبت است که از جمله «فقلنا لهم کونوا قردة» به دست می‌آید.
هشدار
خداوند به
اهل کتاب دایر بر امکان گرفتار شدنشان به سرنوشت اصحاب سبت: یـایها الذین اوتوا الکتـب ءامنوا بما نزلنا مصدقا لما معکم من قبل ان نطمس وجوها فنردها علی ادبارهآ او نلعنهم کما لعنآ اصحـب السبت..(اى كسانى كه به شما كتاب داده شده است به آنچه فرو فرستاديم و تصديق‌كننده همان چيزى است كه با شماست ايمان بياوريد پيش از آنكه چهره‌هايى را محو كنيم و در نتيجه آنها را به قهقرا بازگردانيم يا همچنانكه اصحاب سبت را لعنت كرديم آنان را نيز لعنت كنيم و فرمان خدا همواره تحقق يافته است).
توجه به سرنوشت شوم اصحاب سبت زمینه ساز خودداری از
گناه و نافرمانی از خداوند: ولقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت فقلنا لهم کونوا قردة خـسـین(و كسانى از شما را كه در روز شنبه از فرمان خدا تجاوز كردند نيك شناختيد پس ايشان را گفتيم بوزينگانى طردشده باشيد).
فجعلنـها نکـلا لما بین یدیها وما خلفها وموعظة للمتقین(و ما آن عقوبت را براى حاضران و نسل‌هاى پس از آن عبرتى و براى پرهيزگاران پندى قرار داديم).
(«نکال» به معنای عبرت و نیز به معنای عقوبت و
کیفر است.)
در
قرآن کریم به توجه دادن
یهودیان عصر
بعثت به عبرت گیری از فرجام شوم اصحاب سبت و همچنین به سرگذشت مناظره دو گروه پرهیزکننده از صید ماهی (موعظه گر و تارک نهی از منکر) درباره اصحاب سبت اشاره شده است آنجاکه می‌فرماید:
و سـلهم عن القریة التی کانت حاضرة البحر اذ یعدون فی السبت اذ تاتیهم حیتانهم یوم سبتهم شرعا...(و از اهالى آن شهرى كه كنار
دریا بود از ايشان جويا شو آنگاه كه به حكم
روز شنبه تجاوز مى‌كردند آنگاه كه روز شنبه آنان ماهي‌هايشان روى آب مى‌آمدند و روزهاى غير شنبه به سوى آنان نمى‌آمدند اين گونه ما آنان را به سبب آنكه نافرمانى مى‌كردند مى‌آزموديم).
و اذ قالت امة منهم لم تعظون قوما الله مهلکهم او معذبهم عذابا شدیدا قالوا معذرة الی ربکم...(و آنگاه كه گروهى از ايشان گفتند براى چه قومى را كه خدا هلاك‌كننده ايشان است يا آنان را به عذابى سخت
عذاب خواهد كرد پند مى‌دهيد گفتند تا معذرتى پيش پروردگارتان باشد و شايد كه آنان پرهيزگارى كنند).
برداشت بر این اساس است که «اذ قالت...» متعلق به فعل محذوف «اذکر» باشد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «عبرت از اصحاب سبت».
